Tek hücreli bir parazit olan Leismania donovani'nin sebep olduğu, insandan insana ve köpekten insana tatarcık böceği ile bulaşan bir hastalık. Akdeniz bölgesinde görülür. Parazit dalak, karaciğer, kemik iliği ve lenf bezlerinin mikrop yiyici (retiküoendotelyal) hücrelerinde çoğalarak hastalığın kilinik tablosunu meydana getirir.

Hastalık, yüksek ateş ve mide barsak bozuklukları ile ani olarak başlar. Dalak hızla büyür, bir iki ayda kaburga kenarını geçerek 8- 10 cm'lik bir hacime ulaşır. Karaciğer de büyüyebilir. Lenf bezleri şişer. Sık olarak kanlı dışkı vardır. Ağır hastalıklarda kanama olabilir; ateş uzun sürebilir. Deride renk bozukluüu, kilo kaybı ve gitgide ilerleyen bir kansızlık baş gösterebilir.

Tipik vakalarda ateş iki günde en yüksek derecelere ulaşır. Yüz,, alın ve uyluk derisinde renk açıklığı olan bölgeler ve nodüller (kabarıklıklar) görülebilir.

Teşhis: Kemik iliği, dalak veya lenf bezlerinden alınan iltihaplı maddede parazitin gösterilmesi ile konulur. Kan yaymasında da görülebilir. Serolojik olarak; yâni kan sıvısında parazitle mücadele için mevcut maddelerin varlığı araştırılarak ve deri testi ile de teşhis edilebilir.

Hastalık kalb iltihabı, tifo, malta humması, bazı kan hastalıkları ve sıtma ile karıştırılabilir. Derideki belirtileride de cüzzamı ve deri veremini andırır.

Tedavi: Değerli antimon bileşikleri (etilstibamin, ürestibamin ve antimon sodyum glukonat) ve pentamidin izothionat kullanılmaktadır. Tedavi hastanede uygulanmalı ve iyileştikten sonra da 6 ay aralıkla 2 yıl takip edilmelidir.