Sual: Namazı bozan şeyler nelerdir?
CEVAP
Namazı bozan şeylerden bazıları şunlardır:
1- Konuşmak.
2- Kendisi işitecek kadar gülmek.
3- Bir farzı terk etmek. [Mesela rükuya varmadan secdeye gitmek]
4- Dünya işi için veya ağrı, üzüntü sebebi ile, yüksek sesle ağlamak.
5- Ah, of diye inlemek, uf diye sıkıntıyı bildirmek. Hasta, elinde olmadan
ah, of derse bozulmaz.
6- Özürsüz öksürmek.
7- Ameli kesir. (Bir rükünde, üç kere bir yerini kaşımak veya kapalı kapıyı
açmak gibi)
8- Kendi işitemeyecek kadar sessiz okumak.
9- İmamdan ileri durmak.
10- Özürsüz bir saf kadar yürümek.
11- Saçını veya sakalını taramak.
12- Çocuğunu kucaklamak.
13- Bir şey yiyip içmek.
14- Diş arasında kalan nohut kadar şeyi yutmak.
15- Ağzındaki şekerin lezzetini duyup, suyu boğazına kaçmak.
16- İki eliyle başındaki takkesini çıkarıp giymek. (Namazda iken düşen
takkeyi bir el ile almalı, iki el ile de almak bozmaz diyen âlimler vardır.)
17- Özürsüz, göğsünü kıbleden çevirmek..
18- Secdede iki ayağını yerden kaldırmak. (Bozmaz diyenler de vardır. Bir an
kalkması bozmaz.)
19- Kur'anı, manası bozulacak kadar yanlış okumak.
20- Çocuk emzirmek.
21- Başkasının sözü ile yerini değiştirmek.
22- Ceketini giymek.
23- İmamdan başkasının duasına âmin demek.
24- Necasetli yerde durmak veya necasetli yere secde etmek.
25- Bir rükünde, üç kere sübhânallah diyecek kadar avret yeri açılırsa,
beden ve elbisede namazı bozacak kadar necaset varsa, aynı imama uymuş olan
kadınla yan yana durmuşsa namaz bozulur .
26- İmam, bir rükne başlamadan önce, bu rükne başlayıp bitirmek.
27- Manayı bozacak şekilde teganni ile okumak. Teganni ile okuyan bir imam
arkasında kılınan namazın tekrar kılınması lazımdır. (Halebi)
Buradaki kelimelerin açıklanması:
Amel-i kesir: Namazı bozan çok hareket.
Rükün: Namazın içindeki bir farz.
Rüku: Namazda, elleri dize koyup yaklaşık 90 derece eğilmek.
Necaset: Gaita, idrar, kan gibi pislik.
Teganni: Teganni, ırlamak, sesini hançeresinde tekrarlayıp türlü sesler
çıkarmaktır. Yani, musiki perdesine uydurmak için, hareke, harf ve med [uzatmak]
eklemek veya çıkarmak suretiyle kelimeleri bozmak demektir.
Fıkıh: Dinde yapılması ve yapılmaması gereken işleri bildiren ilim. Bu
ilimden kendisine lazım olanları öğrenmek farzdır.
Sual: Kadının sarkan saçının dörtte biri, bir rükün kadar açık olursa,
namazı bozulurmuş. Rükün nedir?
CEVAP
Namazın içindeki farzlara rükün denir. Hepsi beştir:
Kıyam, kıraat, rüku, sücud ve son teşehhüdde oturmak.
Saçı açılan kadın, bir âyet okuyacak kadar veya üç kere sübhanallah diyecek
kadar bir zamanda saçını kapatamazsa, namazı bozulur.
Sual: Namaz kılarken küçük çocuğum secde esnasında sırtıma bindi. Secdeden
doğrulurken düşmesin diye bir elimle tuttum. Çocuk yavaşça düştü. Namazım
bozuldu mu?
CEVAP
Evet bozuldu. (Halebi)
Sual: Ağlamak, namazı bozar mı?
CEVAP
Ağrı, üzüntü sebebiyle, namazda sesli ağlamak namazı bozar. Sessiz gözyaşı
ile ağlamak veya Cenneti veya Cehennemi hatırlayarak sesli ağlamak namazı
bozmaz. (Dürr-ül-muhtâr)
Sual: İkinci rekatta rükuyu unutup direkt secdeye giden, 3. rekatta rükuyu
unuttuğunu hatırlarsa, ne yapması lazım?
CEVAP
Rükuyu unutunca telafisi mümkün değildir, namaz bozulur.
Sual: Namazın bir rekatında 2 secdeyi de yapmadığını hatırlayanın ne yapması
lazım?
CEVAP
Rükuyu unutmak gibi olup namaz bozulur.
Sual: (Namazda üç kere el kaldırılırsa, namaz bozulur) deniyor. Mesela 1
kere bir yerimizi kaşımak için kaldırdık, bundan sonra 2 kere de esnerken
ağzımızı kapamak için kaldırsak namaz bozulur mu?
CEVAP
Eğer bir rükünde ise namaz bozulur.
Sual: Namazda iken öksürünce balgam geliyor, yutuyorum. Namazım bozuluyor
mu?
CEVAP
Balgam yutmak orucu da namazı da bozmaz.
Sual: İmdat diye bağıran olunca, namazı bozmak caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Kıbleye yanlış duranı, düzeltmek namazını bozar mı?
CEVAP
Bozmaz.
Sual: Namaz kılarken bazen alışkanlık icabı dalgınlıkla bazı âyetlerin
sonunda "sadakallahül azim" demek namazı bozar mı?
CEVAP
Namazı bozmaz. Fakat kasten yapılırsa mekruh olur.
Sual: Bazen namaz kılarken kravat boğazımızı sıkacak derecede sıkıyor,
hafifçe gevşetebilir miyiz?
CEVAP
Tek el ile kravatı gevşetmek namazı bozmaz.
Sual: Gülmek abdesti ve namazı bozar mı?
CEVAP
Namazda tebessüm, namazı da, abdesti de bozmaz. Yanındakiler işitirse,
kahkaha denir. Kendi de işitmezse, tebessüm denir. Yalnız kendi
işitirse Dahk denir. Dahk, yalnız namazı bozar. Kahkaha, hem abdesti hem
namazı bozar. Şafii mezhebinde ise, kahkahayla gülmek, sadece namazı bozar,
abdesti bozmaz.
Sual: Namazın sahih olmaması ile kabul olmaması aynı mıdır?
CEVAP
Kabul olmakla sahih olmak ayrıdır. Namaz sahih olursa da kabul olmayabilir, yani
sadece borç ödenir, sevap verilmez. Sahih olmazsa, zaten kabul olmaz. Mesela
abdestsiz namaz kılmak sahih olmaz, mesela kıraat okumadan kılınan namaz sahih
olmaz. Yani o hiç namaz olmaz.
Sual: Namazın fasid olması ne demektir?
CEVAP
Fasid bozulmak demektir. Namaz bozulmuş olur.
Sual: Ahiret için düşünerek ağlamak namazı bozar mı?
CEVAP
Hayır.
Sual: Bir âlimi düşünerek ağlamak namazı bozar mı?
CEVAP
Onun şahsı için, dünyalık için olursa bozar. Ahiret için ise bozmaz.
Sual: Bir rükünde başını, sonra kaydırarak ensesini, sonra kulağını
kaşımak üç kaşımak sayılıp namaz bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz. Elini bir kere kaldırmış olur. Bir kaşımak sayılır.
Sual: Bir uzvun dörtte biri açılsa, tamamı açılmış mı sayılır?
CEVAP
Evet.
Sual: Secde yerine gelen bebeği el ile itmek, namazı bozar mı?
CEVAP
Hayır.
Sual: Çocuklar, namazda hareket edince bir el ile veya ayakla "yapmayın"
manasında hafifçe vurmak namazı bozar mı?
CEVAP
Evet.
Sual: Namaz kılarken pantolonu çekmek namaza zarar verir mi?
CEVAP
El açık olarak çekilirse namaza zarar vermez. Hafif tutup çekilirse mekruh olur.
Dar pantolonu iyice kavrayıp iki elle çekilirse namaz bozulur. Namaz kılan,
mecbur değilse geniş pantolon giymeli, pantolonu hiç çekmemelidir.
Sual: Ayakta namazda iken cebimden bazen küçük mushaf veya muska yere
düşüyor. Bir elimle alıp cebime koysam, namazım bozulmuş olur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Zammı sure okurken küfre düşürücü şekilde manayı bozan yanlışlık
yapılıp, sonra düzeltilince namaz bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Teşehhüdde iken, biri, beni seccade ile kenara çekti. Namazım bozuldu
mu?
CEVAP
Bozulmadı. Zaruretsiz çeken günaha girer.
Sual: Namazda dua okurken aynı kelimeyi birkaç kere tekrar edersek, namaz
bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Sağ ayağın baş parmağı yerden kaldırınca namaz bozulmuş olur mu?
CEVAP
Bozulmuş olmaz. Sağ ayak yerden kalkmış olsa da bozulmaz.
Sual: Namazda herhangi bir sure okurken en az kendimiz duyacak kadar bir
sesle mi söylemeliyiz yoksa hiç ağız kıpırdanmadan kalbden okumak diye bir şey
var mıdır?
CEVAP
Kendimiz duymadan okuma geçerli değildir. Namaz sahih olmaz. Okumaya kıraat
denir. Kıraat kendi duyacak kadar sesli okumaktır.
Sual: Sabah namazını güneş doğarken kılmak mekruh mu?
CEVAP
Güneş doğmaya başlayınca, hiç namaz sahih olmaz, kabul olmaz. Güneş doğduktan
sonra 45-50 dakika hiç kılınmaz. Güneş doğana kadar kılıp bitirmek gerekir.
Sual: Geciken namazı sabah güneş tam doğarken ve ikindi vakti güneş batarken
kılmalı mı yoksa bekleyip kaza mı etmek gerekir?
CEVAP
İkindi namazını güneşin batmasına üç saniye kalsa bile hemen kılmalıdır.
Yani Allahü ekber denecek kadar zaman kalsa kılınır. Ama sabah öyle değil. Eğer
namaz kılarken güneş doğarsa o namaz sahih olmaz. Güneş doğduktan 50 dakika
kadar sonra kaza etmek gerekir.
Sual: Namaz kılarken 3 defa kaşımak namazı bozar mı?
CEVAP
Evet bir rükünde üç defa kaşımak bozar. Üç defa kaşımak demek, eli üç defa
kaldırarak kaşımak demektir. Bir defa kaldırıp üç beş defa kaşımak bir kaşımak
demektir.
Sual: Amel-i kesir namazı bozar deniyor. Amel-i kesir nedir?
CEVAP
Amel-i kesir, namazı bozan çok iş, çok hareket demektir.
Amel-i kalil, namazı bozmayan az iş, az hareket demektir. [Diğer adı
amel-i yesirdir.]
Namaz kılarken başını, yüzünü etrafa çevirmek amel-i kalil olup mekruhtur.
(Falanca şey nerede?) diye sorana, eli ile kolu ile işaret etmek de amel-i kalil
olup mekruhtur.
Amel-i kesirin beş türlü olduğu bildirilmiştir:
1- Uzaktan bakan bir kimse, namaz kılanın yaptığı çok hareketlerden dolayı
onun namazda olmadığına şüphe etmediği iştir. Namaz kıldığında şüphe ederse o iş
amel-i kalildir. [Bir kimse, namaz kılarken çok hareket etse, bu kısım kamera
ile tespit edilse, sonra bu kesit seyredilse, bu kimse namaz kılmıyor intibaını
uyandırırsa, bu amel-i kesir olur, namazı bozar.]
2- Adeten iki el ile yapılan iş ameli kesirdir. O iş, bir el ile de yapılsa
yine namazı bozar. Mesela, sarık sarmak, elbise giymek, düşmekte olan
pantolonunu çekip kayışını bağlamak gibi iki el ile yapılması gereken işler, bir
el ile de yapılsa da amel-i kesir olur, namazı bozar. Bir kadın açılan
başörtüsünü, az bir hareketle örtmesi mümkün olmazsa, kapatmaya uğraşması amel-i
kesir olup namazı bozar.
Yanındaki kimseye vurmak namazı bozar. Bu vurmak, ya düşmanlıktandır veya onu
terbiye etmek içindir, yahut şakalaşmak için olur. Üçü de amel-i kesir olup
namazı bozar. Yanında hareket eden çocuğa dur oynama diye eli ile veya ayağı ile
vurmak da amel-i kesir olup namazı bozar.
Âdeten bir el ile yapılan iş amel-i kalildir. İki el ile yapılsa da namazı
bozmaz. Mesela pantolonun fermuarını kapatmak, yanında duran elektrik düğmesine
basıp elektrikleri yakmak veya söndürmek, yahut açık kapıyı eli ile iterek
kapatmak amel-i kalildir, namazı bozmaz. Düşen takkeyi giymek de bozmaz.
3- Peş peşe yapılan üç hareket amel-i kesirdir. Bir rükünde, üç kere bir
yerini kaşımak, saçını taramak veya kapalı kapıyı açmak, ağzındaki ufak bir şeyi
üç kere çiğnemek yahut eritip yutmak, namazı bozar. Diş arasında kalmış,
nohuttan küçük şeyi yutmak bozmaz ise de, küçük de olsa, mesela bir susam
tanesini dışardan alıp yutmak bozar.
Başını çevirip gelene bakmak, mekruh ise de, namazı bozmaz. göğsünü kıbleden
çevirirse namazı bozulur. Sorulan veya istenilen bir şey için baş, göz ve kaş
ile işarette bulunulsa, namaz bozulmaz. Fakat bir namaz kılana, "Yanında namaz
kılacak kimseye yer ver biraz ileri git" denilince, o da bu emre uyarak hareket
etse, namazı bozulur. Çünkü namaz içinde Allah'tan başkasının emrine uymuş olur.
Fakat kendiliğinden çekilirse namaz bozulmuş olmaz.
4- Kasten yapılan işler. Mesela namaz kılan bir kadını kocası şehvetle tutar
veya öperse, yahut bir çocuk emer de süt çıkarsa namazı bozulur.
5- Bu kavle göre, namaz kılana göre çok hareket namazı bozar. Yani bir
kimse, benim yaptığım amel-i kesirdir, bu namazı bozar diyorsa, bu kavle göre
namazı bozulur.
Sual: Son safta yer olmadığı ve en arkada tek başına durmak da mekruh olduğu
için, ön saftaki bir kimseye, hafifçe dokunarak çağırsak, o da, yanımıza gelse,
namazı bozulmuş olur mu?
CEVAP
Sizin emrinize uyarak hemen geri giderse, namazı bozulur. Fakat yalnız
kalmasın diye, kendi iradesi ile geriye giderse, namazı bozulmuş olmaz.
Sual: Namazda iken, daha önce yenilen şekerin tadını duymak namazı bozar mı?
CEVAP
Namazda önce yenilen şekerin tadını duymak, hattâ onu tükürükle yutmak
namazı bozmaz.
Sual: Namazda öksürmek namazı bozar mı?
CEVAP
Özürsüz öksürmek, öksürür gibi ses çıkarmak namazı bozar. Kendiliğinden
olursa, bir rahatsızlıktan olursa bozmaz.
Namazda salevat getirmek
Sual: Namaz kılarken, Peygamber efendimizin ismi geçince salevat okunur
mu, bunun gibi Allahü teâlânın ismi geçince, celle celalüh denir mi?
CEVAP
Namazda bunlar söylenmez, söylenirse namaz bozulur. (S. Ebediyye)
Sual: Namazda, elhamdülillah diyenin, namazı bozulur mu?
CEVAP
Hayır, bozulmaz. Eğer aksırdıktan sonra derse, yine namazı bozulmaz. Fakat
aksırdıktan sonra Elhamdülillah diyenin, namazı bozulur diyen âlimler de olduğu
için, dememek iyi olur.
Sual: İmamla kılarken dalgın olsa, imamla birlikte rükû edemese, sonra
rükû yapıp secdede yetişse namazına zarar gelir mi? Secdeye de yetişemese ne
olur?
CEVAP
İmam bir rüknü bitirdikten sonra, bu rükne başlayanın namazı kabul olur.
Yani rükûu yapıp secdede imama yetişenin namazı sahih olur. Secdeye de
yetişemezse, iki rüknü kendi başına yaptığı için namazı sahih olmaz.
İki rükû ve üç secde yapmak
Sual: Bir kimse, rükû yaptıktan sonra zamm-ı sure okumadığını hatırlasa,
sonra dönüp okuduktan sonra tekrar rükû yapsa, iki rükû mu yapmış olur, bir
mahzuru olur mu? Bir de unutup üç kere secde etmek namazı bozar mı?
CEVAP
Namazdan olmayan fazla hareketler, namazı bozar; fakat rükû ve secdeleri çok
yapmak bozmaz, secde-i sehv gerekir.
Dışarıdan müdahele etmekle bozanlar
Sual: Dışarıdan müdahale etmekle namazı bozanlar nelerdir?
CEVAP
Bazıları şöyledir:
1- İmamdan başkasının duasına âmin demek bozar. Yanımızdaki biri,
işitebileceğimiz kadar sesle Fatiha okusa, biz onun okuduğu Fatiha’ya âmin
dersek namaz bozulur. Yahut biz yalnız namaz kılarken, yanımızda cemaatle namaz
kılınsa, o cemaatin imam Fatiha’yı okuyunca bizim âmin dememiz namazı bozar;
çünkü o kendi imamız değildir. Yahut biri yanımıza gelip Allah senin günahlarını
affetsin dese, biz de âmin desek namazımız bozulur.
Hoparlörden çıkan ses de, imamın kendi sesi olmadığı için, imamın hoparlörle
okuduğu Fatiha’dan sonra âmin demek de namazı bozar.
2- Başkasının sözüyle yerini değiştirmek, mesela imamla beraber iki kişi
namaz kılarken, üçüncü bir kişi gelip, imamın yanındaki duran kimseye, arkaya
gel dese veya omzuna vursa, o da gelen kimseye uyup geriye gelse namazı bozulur.
Kendi arzusuyla, gelirse bozulmuş olmaz.
3- Namaz kılarken yanına gelen biri, biraz çekil de, ben de yanına
sıkışayım dese, o da, onun sözüyle yer açsa namazı bozulur; çünkü namazda
başkasının emriyle hareket etmiştir.
4- İmamından başkasının yanlışını düzeltmek namazı bozar. Mesela başka
birisi Kur’an-ı kerim okurken yanlış okusa, namaz kılan da, kelimenin doğrusunu
söylese namazı bozulur; çünkü kendi imamından başkasına cevap verilmiş oluyor.
Kendi imamı yanlış okusa düzeltmek yahut âyetin devamını getiremese, ona
hatırlatmak bozmaz.
5- Birisi çağırınca veya bir şey sorunca, (La havle ve la kuvvete illa
billah) veya (Sübhanallah) yahut (La ilahe illallah) demek
namazı bozar. Namazda olduğunu bildirmek için söylerse, namaz fasid olmaz.
Sorana cevap maksadıyla söylerse bozulur. Bu inceliğe dikkat edilmelidir.
6- Diliyle veya eliyle başkasının selamını almak bozar. Biri biz namaz
kılarken bilerek veya bilmeyerek bize selam verse, biz de alsak veya elimizle
aldığımız bildirsek, mesela elimizi göğsümüze koysak veya başımıza kaldırsak,
cevap olacağı için namaz bozulmuş olur.
7- Aksırıp (Elhamdülillah) diyene, (Yerhamükallah) demek
bozar. Çünkü onun hamd etmesine cevap verilmiş oluyor.
8- Bir musibet, kötü bir haber işitince, (İnna lillah ve inna ileyhi
raciun) demek bozar; çünkü o habere cevap verilmiş oluyor. Namaz kılarken
biri gelip, deden öldü dese, o da (İnna lillah… ) dese namazı bozulur;
çünkü dışarıdan birisine cevap verilmiş oluyor.
9- Allahü teâlânın ismi işitilince, (Celle celalüh, tebarekallah) gibi
bir söz söylemek bozar; çünkü bu da dışarıdan birine cevap vermek sayılıyor.
10- Resulullah efendimizin ismini işitince, (Sallallahü aleyhi ve sellem)
demek veya başka salevat getirmek namazı bozar; çünkü bu da dışarıdan birine
cevap vermek demektir.
11- Biz namaz kılarken yanımızda başka cemaat teşekkül etse, o imam,
(Semi’ Allahü limen hamideh) dediği zaman, biz (Rabbena lekel-hamd)
desek namazımız bozulur; çünkü başka birisinin sözüne cevap vermiş oluyoruz.
Hoparlörden gelen, (Semi’ Allahü limen hamideh) sesine, (Rabbena
lekel-hamd) diyerek cevap vermek de, başka birisine cevap vermek gibidir.
Resulullah efendimiz, namazda rükûdan kalkarken, (Semi’ Allahü limen hamideh)
deyince, ilk safta bulunan Hazret-i Muaviye, cevap olarak (Rabbena
lekel-hamd) dedi. Böyle söylemesi takdir buyurularak, bunu söylemek kıyamete
kadar sünnet olarak kaldı.
Yanlış okuyunca
Sual: Namaz kılarken, yanlış okuyunca ne yapmak gerekir, namaz bozulur mu?
CEVAP
Yanlış okunduğu biliniyorsa, geriden alınıp doğrusu okunur. Namazı bozan bir
yanlışlık yapılmış olsa da, böyle yapınca, namaz bozulmamış olur.