Sual: Kiracıdan depozit almak ve bu depoziti kullanmak, depoziti Türk
lirası olarak verip Türk lirası olarak almak caiz midir?
CEVAP
Kiracıdan depozit almak caizdir. Alınan bu depoziti daha sonra kiracının
izni ile kullanmakta mahzur yoktur. İzinsiz kullanılması tahrimen mekruhtur,
haramdır. Kiracı razı olursa, Türk parası olarak alıp Türk parası olarak iade
etmek caizdir. Fakat birkaç sene sonra Türk lirasının değeri düşer. Değeri
düşmüş parayı kiracıya verirken biraz düşünmek gerekir. Bunun için depozitleri
altın olarak vermek çok iyi olur. Fazla bir kayıp söz konusu olmaz.
Depozito, emanet demektir. Emaneti de izinsiz kullanmak caiz olmaz. Bunun gibi,
filancaya götürmek üzere emanet bir kilo elma alan kimsenin, verenin rızası
olmadıkça, onları yiyip de, daha kalitelisinden alarak başka elmaları götürmesi
caiz olmaz. Emanete hıyanet etmiş olur.
Sual: Evimi sattım. Satın alan şahıs, kapora da verdi. "Birkaç gün sonra
gelir paranın tamamını veririm" dedi. Bir ay geçtiği halde gelmedi. Evi
başkasına satmam caiz midir?
CEVAP
Alıcı sözünde durmadığı için evinizi satarsınız. Gelince kaporasını da
verirsiniz.
Sual: Bazı simsarlar, alnı terlemeden komisyon alıyor. Sadece aracılık
yapıyor. Bunların aldıkları para haram olmuyor mu?
CEVAP
Tellal [Komisyoncu], mal sahibinin izni ile, malı kendi sattığı zaman,
komisyon ücretini satıcıdan alır. Müşteriden bir şey istemez. Çünkü hakikatte
malı satan kendisidir. Burada tüccarlar arasındaki âdete bakılmaz. Eğer
komisyoncu, satıcı ile müşteri arasında aracılık yapıp, malı, satıcı bizzat
kendisi satarsa, komisyon ücretini, âdete göre, satıcı veya müşteri veya her
ikisi ortaklaşa verir. (Redd-ül Muhtar)
Komisyonculuk kötü bir meslek değildir. Beden işçileri terleyebilir. Fikir
işçilerinin alnı terlemiyor diye kazandıkları haram olmaz. Kimi çalışmadan da
terler. Ter akıtmak ölçü değildir.
Sual: Emlakçı vasıtası ile gayri menkulü satılığa çıkarıp, alıcı çıkınca,
komisyon vermemek için, satıştan vazgeçildiği söylense caiz mi?
CEVAP
Hayır, hak geçer.
Sual: Özel ders veren bir arkadaşın, kendisine bulduğumuz her öğrenci
için, bize vereceği komisyonu almamız caiz olur mu?
CEVAP
Evet, caizdir.
Sual: Özel bir iş yerine girebilmem için, bir tanıdık, (Ben patronu
tanıyorum, eğer bana üç aylık maaşını verirsen, seni işe aldırırım) dedi.
Bu, caiz olan komisyona girer mi? İşsiz ve zor durumda olduğum için, bu teklifi
kabul etmem caiz midir?
CEVAP
Evet, caizdir; çünkü kitaplarda deniyor ki:
Dinini, malını ve canını korumak ve hakkını kurtarmak için, bir şey vermek caiz
olur.
GÜNÜN MENKIBESİ