Kur’an-ı kerimde ve hadis-i şeriflerde, işlerin ehli olana yani layık olduğu
kimselere verilmesi emrediliyor. Görev yerlerinin emanet olduğu, bu emanetlere
riayet edilmesi, uyulması emredilmektedir. Kur’an-ı kerimde mealen buyuruluyor
ki:
(Allah size, mutlaka emanetleri [işleri] ehli olanlara vermenizi ve
insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle davranmanızı emreder.) [Nisa
58]
(Biz emaneti [dinin emir ve yasaklarını], göklere, yere ve dağlara teklif
ettik de onlar bunu yüklenmekten çekindiler, (sorumluluğundan) korktular. Onu
insan yüklendi. Doğrusu o çok zalim, çok cahildir.) [Ahzab 72]
Müminler övülürken, (Emanetlerine [dinin emir ve yasaklarına] riayet
ederler ve verdikleri sözleri yerine getirirler) buyuruluyor.
(Müminun 8)
Bir işi yaparken de aralarında istişare ettikleri, birbirine danışarak
yaptıkları bildiriliyor. (Şura 37)
Hadis-i şeriflerde de buyuruluyor ki:
(İş ehli olmayana [layık olmayana] tevdi edildiği [verildiği]
zaman, kıyameti bekle.) [Buhari]
(Emanet zayi edildiğinde kıyametin kopmasını bekleyin. "Ya Resulallah,
emanetin zayi edilmesi nasıl olur?" denince, (Görev ehlinden başkasına
verildiği zaman kıyameti bekleyin) buyurdu. (Buhari)
(Allah yolunda savaş, bütün günahların affına sebeptir. Fakat emanete hıyanetin
affına sebep olmaz. Allah yolunda öldürülen kimse, kıyamette, emaneti ödemeyince
Cehenneme atılır.) [Beyheki]
(Emanete riayet edilmezse, zekat zorla verilirse, ilim, dine hizmet için değil
de, para ve makam için öğrenilirse, kişi, hanımının meşru olmayan arzusunu
yapmaya çalışırsa, ana babasına isyan ederse, fasık ve ehil olmayanlar işbaşına
getirilirse, kötülüğünden korkup zalime hürmet edilirse, gayrı meşru ilişkiler,
çalgılı içkili yerler çoğalırsa, yeni nesil, önceki âlimleri kötülerse, o zaman
çeşitli belaya maruz kalırlar.) [Bezzar]
(Emanete riayet etmeyenin imanı yoktur. Onun namazı da, zekatı da kabul olmaz.)
[Bezzar]
[İmanı yok, imanı olgun değil demektir. Kabul olmaz demek, sahih olmaz demek
değildir. Namazı ve diğer ibadeti sahih olur, borçtan kurtulur. Fakat namaz ve
zekattan hasıl olacak büyük sevaplara kavuşamaz demektir.]
Bir işe diplomalı veya unvanlı kimse değil, o işi hakkı ile yapabilen kimseler
getirilmelidir. Adam kayırmak, adama göre iş vermek uygun değildir. Her zaman
işe göre adam seçmelidir. O eleman o işe layıksa o iş ona verilmeli, layık
değilse, layık olanını aramalıdır.
30 yıl kadar önce gazetelerde okumuştum. Türkiye, Amerika’dan bir iş için
general istiyor. Onlar da, o işi en iyi bilen bir albay gönderiyorlar.
Bizimkiler, (Biz general istedik, siz albay gönderdiniz) diyorlar. Amerikan
yetkilileri hayret ediyor, (Biz size o işi yapabilecek en iyi bir eleman
gönderdik. Unvan sizce o kadar önemli mi?) diyorlar. Sonra, (Madem general
istiyorsunuz, gönderdiğimiz albay, generalliğe terfi ettirilmiştir) diyerek
terfisini gönderiyorlar. O albay, general olarak aynı görevi yapıyor.
Osmanlıda sıradan bir kişi üstün hizmetleri görülürse, bu kişi paşa, hatta
sadrazam bile oluyordu. Amerika da bu sistem hâlâ devam etmektedir. Kore
savaşında bir Türk astsubayının üstün hizmetleri görülüyor, Amerikan generali,
ona öyle bir rapor veriyor ki, (Bu raporla seni albay yaparlar) diyor. Bizim
astsubay diyor ki, (Bizde öyle sistem yok. En büyük başarılarda bulunsak da,
teğmen bile olamayız) diyor. Amerikan generali hayret ediyor.