İnsan vücudunun doğumdan erişkin olana kadar geçirdiği değişme.

Vücut ölçümleri ve gelişmenin safhaları çocukların sıhhatini değerlendirmek için en uygun ve pratik vasıtalardır. Çünkü, fiziki büyüme ve gelişmenin takip ettikleri basamaklar düzenli ve belirli bir sıra takip eder. Büyüme ve gelişme sadece, bedenin fonksiyonları, çalışan bir bütüne başarılı bir şekilde entegre olmasıyla beklenen bir çizgi boyunca ilerleyebilir. Çocuğun ümit edilen ölçülerde gelişmemesi çok çeşitli sebeplerdendir ve eşit derecelerde beslenme yetersizliği, genetik eksiklik, psikolojik intibaksızlık, müzmin hastalık ve başka birçok maraziyetten kaynaklanabilir. Büyüme, gelişme bozukluğu teşhisini koyan hekim, sebebini aramaya yönelir.

Fiziki ve psikolojik büyüme ve gelişme düzgün bir yol takip ederse de bu ırklar arasında farklılık gösterir. Dolayısıyla Amerikan kitabındaki ölçüler Türk çocuklarına uygulanamaz.
Büyük bir bebeğin, küçük bir bebeğe nisbetle daha nasipli olduğu söylenemez. Fakat yüz çocuk yanyana sıralansa bunların en zayıf beş tanesi ile en şişman beş tanesinin hastalıklı olabileceği tahmin edilebilir. Ayrıca doğduğunda kilo ve boy bakımından bu yüz çocuk arasında yirmibeşinci gelmiş bir bebek daha sonraki aylarda gitgide alt sıralara düşerse bu bir problem olabileceğini düşündürür.

Hızlı büyüme döneminde geçirilen hastalıklar daha kalıcı tahribat yaparlar. Meselâ büluğ çağındaki hızlı büyüme döneminde bacak kemiklerinin iltihabı veya alçılama sebebiyle büyümenin durması daha fazla tahribat yapar, iki bacağın arasındaki uzunluk farkı fazla olur.

Büyüme: Bedenin bir bütün olarak ve çeşitli dokularının ve organlarının herkes için aynı olan tipik bir gelişme düzeni vardır. Gelişme; organ ve sistemlerin olgunlaşması, kâbiliyetlerin kazanılması, gerginlik hallerine intibak edebilme ve hür davranabilme kapasitesinin hasıl olması demektir. Büyüme; beden ölçülerinin hücrelerin çoğalması veya büyümesi neticesinde artmasını ifade eder.
Beslenme, iklim, mevsim, hastalık ve hareket gibi faktörler büyümeyi etkilerler. Büyümenin seri kilo, boy vs. ölçümlerle takip edilmesi sıhhat için en güzel bir göstergedir.
Gelişme: Organların ve vücut sistemlerinin mükemmelleşmesi ve kâbiliyetlerin kazanılmasıdır.

Gelişmenin İlerlemesi: Gelişme düzenli bir hâdisedir. Çocuk ana rahmine düştüğünde başlar ve devam eder. Çocuklar ayağa kalkmadan önce otururlar; cümle kurmadan önce kelime söylerler; kare şeklinde şekilleri çizmeden önce daire çizerler. Gelişme aynı hızla devam etmez.

Gelişme hâdisesi baştan ayağa doğru olur.Başın kontrolü, ellerin kontrolünden; bununki de ayağın kontrol edilebilmesinden önce gerçekleşir. Yine kol ve bacaklarda önce kol, sonra bilek ve en son parmakların hareketlerine geçilir.

Bebek hareket eden bir oyuncağa önce bütün bedeniyle dönerek bakar; sonra bir eliyle uzanır ve alır. Süt demesini öğrenen bir çocuk, bunu söyleyerek ''bir bardak süt getirin'' veya ''sütü götürün'' demiş olabileceği gibi başka bir içeceği de kastetmiş olabilir.

Gelişmeyi etkileyen faktörler: Gelişmenin kritik dönemlerinde, gelişmenin normal seyrinde meydana gelecek bir duraklama uzun sürecek gelişme kusurlarına sebep olabilir. Gebeliğin ilk üç ayında kızamıkcık geçiren anneninçocuğu sakat olabilir; ana rahmindeki bebeğin tiroid bezinin az çalışması, fenilketonüri (bir protein metabolizması hastalığı) kanda galaktoz şekerinin bulunması veya bebekliğin ilk aylarında beslenme yetersizliği gibi hastalıklar gelişmeye sekte vururlar. Bu hastalıklar sonraları olursa kalıcı ve önemli hasar yapmazlar.

Küçük yaşta merhametten mahrum olmak, kişilik problemlerine yol açabilir. Gelişmenin hızlı dönemlerinde sinir sisteminin uyarılması hissi kayıplara sebep olur. Gelişmenin düzeni ailevi özellikler gösterebilir.

Meselâ bir ailenin bütün üyeleri geç konuşurlar. Ayrıca irsi enzim eksiklikleri, bazı maddelerin bedende birikmelerine ve bunların hastalıklarına sebeptir.

Canlının kendi özellikleri, bedenin geçireceği değişikliklerin müessiri oldukları gibi çevre de vücudu çok etkiler, Meselâ tiroid eksikliği ile doğan bir bebeğin beyin gelişmesinde meydana gelecek hasar, verilecek ilaçlar ile durdurulabilir.