İbni Hacer-i Mekki hazretlerinin Zevacir isimli eseriyle, Hadika,
Berika, Birgivi, Miftah-ül Cenne, Mektubat-ı Rabbani, Seadet-i Ebediyye, İbni
Abidin’den aldığımız, küfre düşüren söz ve işlerden bazıları şunlardır:
1- Allahü teâlâya layık olmayan şey söylemek. Mesela bir kimse bir işi
yaptığı halde, zaruretsiz (Allah biliyor ki yapmadım) demek. Yahut, yapmadığı
bir şey için, zaruretsiz (Allah biliyor ki yaptım) demek. Böyle söylemek Allahü
teâlâyı hâşâ cahillikle suçlamak olur.
2- Allah akıllıdır, şuurludur, iyi düşünür demek, Onu yaratıklara benzetmek
olur ki küfürdür.
3- Peygamberleri küçültücü şey söylemek, onunla alay etmek. Mesela Hazret-i
Âdemi kastedip (İlk insan vahşi idi) demek. Veya bir evliyayı peygamberden üstün
bilmek. Yahut peygamberin dediği doğru ise biz kurtulduk demek.
(Yalnız Kur'an), (Kur'andan başka kaynak tanımam), (Kur'andan başka kaynağa
lüzum yok), (Peygamber postacıdır, vazifesi bitmiştir) gibi sözler de
küfürdür.
4- Peygamber efendimizden sonra başka bir Peygamberin geleceğini söylemek.
(İsa aleyhisselam gelecekse de, Peygamber olarak gelmeyecektir.)
5- Melekleri küçültücü şey söylemek. Mesela (Senin bakışın bana Azrail gibi
geliyor) demek. Yahut (Cebrail bile söylese inanmam) demek. (Çocuklarınızı iyi
yetiştirmezseniz, zebani olur) demek.
6- İslam âlimlerinin sözlerini, fıkıh kitaplarını ve fetvalarını tazim
etmesi gerekirken tahkir etmek. Mesela (İmam-ı a'zamın kıyası hak değildir)
demek. Fetvayı yere çarpmak. Hadis ve tefsir kitaplarını yere fırlatmak.
7- Ahirette olacak şeylerle alay etmek. Mesela (Ben Cenneti istemem,
Cehennemi isterim. Çünkü bütün fahişeler oradadır) demek.
8- Allahü teâlânın emir ve yasaklarına yani Kur'an-ı kerimde ve hadis-i
şeriflerde açık bildirilmiş ve İslam âlimlerinin kitapları ile her tarafa
yayılmış, inanılması zaruri olan din bilgilerinden birine inanmamak, beğenmemek
veya önem vermemek. Mesela (Ben görmediğim için cinlere, nazara inanmam) demek.
9- Kesin haram olduğu bilinen bir şeyi yiyip içerken besmele çekmek. Mesela
şarap içerken veya domuz eti yerken Besmele çekmek küfürdür. Hırsızlık yapılarak
alınan bir şeyi yerken besmele çekmek küfür olmaz. Çünkü burada yenilen şey
değil, hırsızlık haramdır.
10- Kâfirlerin ibadet olarak yaptıkları ve kâfirlik alameti olan veya
İslamiyet’i inkâr etmek ve inanmamak alameti olan ve tahkir etmemiz vacip olan
şeyleri yapmak, kullanmak. Bunlardan meşhur olanlarını bilmeyerek veya şaka
olarak veya herkesi güldürmek için yapmak da küfürdür. Mesela zünnar denilen
papaz kuşağını bağlamak. Bunları güldürmek için de kullanmak küfre sebep olur.
İtikadının doğru olması fayda vermez. (Berika)
11- Yunan felsefecileri gibi, dünya ezeli ve ebedi demek.
12- İslamiyet’e, (İslam düşüncesi), (İslam nazariyesi) , (İslami görüş)
demek. [Düşünce, bir iş için düşünülen çare veya kıyaslanan neticedir.
Görüş de düşünce demektir. Nazariye de, akli, zihni esaslara dayanan
görüş, teori demektir. İslam âlimleri, (İnsanın, akıl, şuur, hafıza ve düşünce
gibi yaratılmış olan sıfatlarını Allah’a vermek küfürdür) buyuruyorlar.]
13- Allahü teâlânın bildirdiği hükümlere ilahi düşünce, ilahi görüş, ilahi
nazariye, ilahi şuur demek. Kur'an-ı kerimdeki hükümlere "Kur'ani görüş" demek.
14- Kâfirlerin dini âyinlerini, bayramlarını beğenmek. Zaruretsiz
Hıristiyanların Noelini tebrik etmek. Kiliseye gidip, âyinlere iştirak etmek.
15- (Yahudi ve Hıristiyanların Allah’a inananları Cennete gidecek) demek.
16- Mucizeyi veya kerameti inkâr etmek.
17- Meşhur bir harama helal, meşhur bir helale haram demek. Mesela domuz
yağı helal, sirke haram demek.
18- Âyeti, besmeleyi, bir melek, bir peygamber ismi bulunan yazıyı, kasten
helaya, necasete, [pisliğe] atmak. Müslümanın ağzına [def-i hacet lafzı ile]
sövmek.
19- Kendisine kâfir diye hitap edilince, kabul ederek evet demek.
20- Bir dilim ekmek, din ilminden iyidir demek. Din ilmi küçümsendiği için
küfürdür.
21- (Bir süre sonra Hıristiyan olacağım) diye düşünmek. Bir bayan, bir
Hıristiyan’la evlenmeye karar verdiği andan itibaren kâfir olur. Bir erkek de
bir ateist bayanla evlenmeye karar verdiği andan itibaren kâfir olur.
22- Ağır bir hastalığa düşüp de, (Allah’ım canımı al da, istersen kâfir
olarak al) demek.
23- (Allah’ım çocuğumu aldın, başka elinden ne gelirse onu yap) demek.
24- Tırnağı uzun olana, (Tırnağı kesmek sünnettir) dense, o da, (olsun ne
olacak) dese, kâfir olur. Tırnağını kesmediği için değil, sünnete önem vermediği
için küfür olur.
25- İnşallah, maşallah demek karın doyurmaz. Maşallahla inşallahla iş olmaz
veya namaz kılmak karın doyurmaz demek. Bunları söylemekle dinimizin emri
beğenilmemiş ve alay edilmiş oluyor. İnşallah, Allah’ın izni ile demektir.
Allah’ın izni olmadan hiçbir şey olmaz. Onun için, hayır ve şer Allah’tandır
diye iman etmek gerekir. Hayır gibi şerrin de Allah’tan olduğuna inanmamak küfür
olur. İsteyen kul ama yaratan Allahü teâlâdır.
26- Sevdiği birine, (Sen bana Allah’tan da, Peygamberden de sevgilisin)
demek.
27- Küfre rıza küfürdür. Çocuklarının kâfir olmasına üzülmemek. Mesela
kızlarının gayri müslimle evlenmesine rıza göstermek.
28- Müslüman olmak isteyene, sen hele bekle, elimdeki şu işi bitirip de
geleyim diyerek, onun Müslüman olmasını geciktirmek.
29- Ecelin hoyrat eli demek. [Çünkü Ecel Allah’ın emri ile gelir, Allah’ın
emrini veya Azrail aleyhisselamın vazifesini zulüm gibi göstermek küfürdür.]
30- Kâfire hürmet etmek, mesela hürmet gayesiyle papazın elini öpmek.
31- Eshab-ı kiramdan her hangi birine kâfir demek. [Çünkü Kur’an-ı kerimde
hepsinin Cennetlik olduğu bildirilmiştir. Birine kâfir denilince Kur’ana
inanılmamış olur.]
32- (Mazlum kâfirler de Cennete girer) demek.
33- Haram paradan sevap ummak. Mesela bir bayan fuhuş parası ile kurban
kesse, bundan sevap umsa, küfre girer. Sevap ummadan yaparsa küfre girmez.
34- Allahü teâlâyı mekanlı bilmek, mesela Hıristiyanlar gibi Allah gökte
oturuyor demek. Allahü teâlâyı kastedip, (Göklerden bir ses geldi), (Allah,
gökten bize bakıyor) demek. Böyle söylemek Allahü teâlâya mekan isnat etmek
olur. Dünya, gezegenler, Cennet ve Cehennem ezeli değildir, sonradan
yaratılmıştır, mahlûktur. Yer ve gökler yok iken de Allahü teâlâ var idi. İslam
âlimleri, (Allah her zaman ve her yerde ebedi olarak hazır ve nazırdır) demenin
caiz olduğunu bildirmişlerdir. Ancak, Allahü teâlâ zamanlı ve mekanlı olmadığı
için bu söz, görünüş üzere kalmaz, mecaz olur. Bu bakımdan (Allah, zamansız ve
mekansızdır, hiçbir yerde olmayarak hazır ve nazırdır) demek caiz olur. Böyle
olmazsa, Allahü teâlâyı zamanlı ve mekanlı bilmek olur ki bu ise küfürdür.
Miftah-ül Cenne kitabında (Bir kimse, "Allah’tan hali [boş] yer yok" dese
veya "Allah gökte benim şahidim" dese, kâfir olur. Çünkü Allahü teâlâya mekan
isnat etmiş olur. Halbuki Allahü teâlâ mekandan beridir) buyuruluyor. (Küfür
Bahsi)
35- (Namaz kılmam ama, sen kalbe bak, benim kalbim temiz) demek. [Çünkü
burada namaza önem verilmiyor, namaza önem vermemek küfürdür. Namaz kılmayan hep
haram işliyor demektir, haram işleyenin kalbi temiz olmaz.]
36- (Anan baban esmer, sen nasıl sarışın oldun?) diyene, (Ben imalat
hatasıyım) demek. Böyle söylemekle hâşâ Yaratıcının yanlış iş yaptığı söylenmiş
oluyor
37- İbadetleri müzikle yapmak, ilahileri müzikle söylemek. Çünkü ilahiler
ibadettir, ibadete haram karıştırmak küfür olur. İçki içerken besmele çekmek de
küfür olur.
38- Filan Müslüman benim gözümde Yahudi gibidir demek.
39- Bir Müslüman şaka olarak, muteber bir din kitabına hurafe dese veya alay
ederek haram işleyene veya işletene "helal olsun" dese, mürted olur.
40- Kur'anı teganni ile okuyan hafıza, ne güzel okudun diyenin imanı gider.
(Dürr-ül-münteka)
41- Bir şarkıcıyı dinleyen veya herhangi bir haram işi gören kimse bu
harama, ne güzel dese, o anda imanı gider. (Müjdeci Mek. 266)
42- İnsan için, dil alışkanlığı gibi bir sebeple değil de, kasten yarattı,
yaratıcı, yarattım, yaratıcıyım gibi sözler söylemek küfür olur. Allah’tan
başkasına, yaratıcı denmez. Yaratıcı, yalnız Allahü teâlâdır. Mecaz anlamda
yapmak, meydana getirmek manasında da söylememelidir. Bu manada veya kasıtsız
söyleyenlere küfre girdi dememelidir.
43- Zaruri olan ve tevatür ile bildirilen din bilgilerine inanmayan kâfir
olur. Küfür olan her söz, ister şaka olarak, isterse gönülden olmayarak olsun
küfür olur. (Milel-nihal)
44- İslam bilgilerini ve ehli sünnet âlimlerini aşağılamak da, küfürdür.
45- Yabancı kadınlara bakana, haramdır denilince, güzele bakmak sevaptır
demek küfür olur. Haramı kabul etmeyip, üstelik sanki ibadet gibi sevap diyor.
Yabancı kadınlara bakmak, gözü zayıflatır ve kalbi karartır. Mubah olanı, güzeli
sevmek, Allah’ın kudretini temaşa etmek sevap olur.
46- Çok inatçı bir Müslüman için Nuh diyor Peygamber demiyor demek küfür
olur.
47- Bir Müslümanın dinine, imanına sövmek küfürdür.
Evliyanın resmine tazim
Sual: Biri evliyanın resmine tazim etmek şirk olur mu?
CEVAP
Şirk, Allahü teâlâya ortak yapmak, benzetmek demektir. Benzeten kimseye
Müşrik, benzetilen şeye Şerik denir. Bir kimsede, bir şeyde,
üluhiyyet sıfatlarından birinin bulunduğuna inanmak, onu şerik yapmak olur.
Allahü teâlâya mahsus olan sıfatlara üluhiyyet sıfatları denir. Sonsuz
var olmak, yaratmak, her şeyi bilmek, hastalara şifa vermek, üluhiyyet
sıfatlarındandır. Bir insanda, güneşte, inekte, herhangi bir mahlûkta, üluhiyyet
sıfatı bulunduğuna inanarak, ona tazim, hürmet etmeye, ona yalvarmaya, ona
İbadet etmek, tapınmak denir. O şeyler Sanem [put] olur. Böyle
zan olunan insanın ve kâfirlerin resimleri önünde, tazim edici şeyler söylemek,
yapmak da, ibadet etmek şirk olur.
Bir insanda üluhiyyet sıfatlarından birinin bulunduğuna inanmayıp, Allah’ın
sevgili kulu olduğuna inanarak, bunun resmine, tazim etmek şirk olmaz, küfür
olmaz. Fakat, herhangi bir insanın resmine hürmet etmek günah olduğu için,
tazim, hürmet eden bir Müslüman, fasık olur. Haram olduğuna önem vermezse, diğer
bir haramı, önem vermeyerek yapanlar gibi Mürted olur.
Tazim ve tahkir
Sual: Dinen kıymetli olan şeylere saygısızlık, küfür olur mu?
CEVAP
İki örnek verelim:
1- Bir ihtiyaç olmadan Kâbe’ye karşı ayaklarını uzatmak, Kâbe’ye
saygısızlıktır, ama küfür değildir, tahrimen mekruhtur. Bunu kasten yaparsa,
yani Kâbe o tarafta olduğu için, onu hafife alarak veya alay ederek ayaklarını
uzatırsa küfür olur.
2- Namaz kılmamak Allahü teâlânın emrine saygısızlıktır; fakat küfür
değildir. Namazın farz olduğunu inkâr etmek yahut bu farzı hafife almak, namaza
önem vermemek küfür olur.
Küfre düşüren amel
Sual: Ehl-i sünnete göre, amel imandan parça olmadığına göre, insan sadece
itikadi bir konuda mı küfre düşer, ameli bir iş yapınca da küfre düşebilir mi?
CEVAP
Peygamber efendimizin bildirdiği bütün emir ve yasaklarda itikadi mesele
vardır. Yani, Peygamber efendimizin bildirdiği bütün emir ve yasaklara inanmak,
hepsini beğenmek itikadi meseledir, imanla ilgilidir. İmanda hassas nokta budur.
Bunları yapıp yapmamak ise günah ve sevapla ilgilidir. Küfür, dinimizde
bildirilen, inanılması, beğenilmesi gereken herhangi bir hususa inanmamak,
beğenmemek, saygı göstermemektir. Veya yine dinimizde bildirilen, inanılmaması,
beğenilmemesi gereken herhangi bir hususa inanmak, beğenmek, saygı göstermektir.
Birkaç örnek verelim:
1- Mushaf-ı şerifi yere atmak küfürdür. Bu sadece bir iştir, ama Allah’ın
kelamına saygısızlık olduğu için küfürdür.
2- İçki içen, domuz eti yiyen kâfir olmaz. Ama içkiyi içerken, domuz eti
yerken Besmele çekerse veya bunlar ne güzel şeyler derse kâfir olur. Haram olan
şeye saygı gösterilmiş, haramlığına inanılmamış olur.
3- Hıristiyanların haçlarını kolye olarak kullanmak küfür olur. Kolye takmak
sadece bir iştir, ama saygı yerinde bulundurulduğu için, küfür alametini
beğendiği için küfür olur.
Nasıl hareket etmeli?
Sual: Müslüman olduğunu söyleyen, fakat sözlerinde veya yazılarında küfrü
gerektiren bir şey görülen kimseye kâfir denir mi?
CEVAP
Müslüman olduğunu söyleyen veya cemaat ile namaz kılarken görülen bir kimsenin
Müslüman olduğu anlaşılır. Sonra, bunun bir sözünde, yazısında veya bir
hareketinde, Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdikleri iman bilgilerine uymayan,
küfrü gerektiren bir şey görülürse, bunun küfür veya dalalet olduğu, bundan
vazgeçip tevbe etmek gerektiği söylenir; yine vazgeçmezse, bunun sapık veya
mürted olduğu anlaşılır. Namaz kılsa, hacca gitse, her ibadeti ve iyiliği yapsa
da, bu felaketten kurtulamaz. Küfre sebep olan şeylerden vazgeçmedikçe, bundan
tevbe etmedikçe, Müslüman olamaz.
Her Müslüman, küfre sebep olan şeyleri iyi öğrenerek, mürted olmaktan korunmalı,
kâfir olanları ve Müslüman görünen yalancıları iyi tanıyıp, zararlarından
sakınmalıdır!