Sual: Besmele çekmenin hükmü nedir?
CEVAP
Yerine göre, Besmelenin hükmü değişir. Birkaç örnek verelim:
Farz olduğu yerler:
Hayvan keserken, Besmele çekmek farzdır. Besmelesiz kesileni yemek
haramdır.
Vacib olduğu yerler:
Namaz dışında Fatiha okumaya başlarken Besmele çekmek vacibdir. Şafii
mezhebindeyse, her zaman Fatiha okurken Besmele çekmek farzdır.
Sünnet olduğu yerler:
Namazda her rekâtta Fatiha’dan önce, gusletmeye ve abdest almaya, yiyip
içmeye, mektup yazmaya ve her faydalı işe başlarken Besmele çekmek sünnettir.
Namaz dışında, Fatiha’dan başka bir sure okumaya başlarken de, Besmele çekmek
sünnettir.
Müstehab olduğu yerler:
Namazda, Fatiha ile zamm-ı sure arasında Besmele çekmek, caiz veya
müstehabdır.
Mubah olduğu yerler:
Yürümeye, oturmaya, kalkmaya ve her mubah işe başlarken Besmele çekmek
mubahtır.
Mekruh olduğu yerler:
Avret yerini açarken, necaset bulunan yere girerken, Berae suresini
önceki sureye bitişik okurken, sigara içmeye ve bunun gibi kötü kokulu, mesela
soğan, sarımsak gibi şeyleri yemeye başlarken ve sakal tıraşı olmaya başlarken
Besmele çekmek mekruhtur.
Haram olduğu yerler:
Haram işlemeye başlarken Besmele çekmek haramdır. Haramlığını kabul ederek
yaparsa haram olur, harama önem vermeden veya helal kabul ederek yaparsa küfür
olur.
Küfür olduğu yerler:
Bizzat kendisi haram olan mesela, şarap içmek, zina etmek, domuz eti yemek
gibi haram olan işleri yapmaya başlarken, Besmele çekmek küfür olur. Burada,
haramı helal saydığından veya harama önem vermediğinden dolayı küfür oluyor.
Sual: Besmelesiz kesilen hayvanı yemek caiz mi?
CEVAP
Şafii’de besmelesiz kesilen hayvanı yemek caizdir, diğer üç mezhepte kasten
Besmelesiz kesmek haramdır.
Hayvanın boğazındaki yemek borusu, hava borusu ve boynunun iki yanında birer kan
damarı vardır. Maliki’de hepsini kesmek gerekir. Hanefi’de bu dört borudan üçünü
kesmek kâfidir. Şafii’de ise yemek borusu ile nefes borusu kesilirse kâfidir.
Ancak gırtlak düğümü baş tarafında kalmalıdır! Gırtlak düğümünün tamamı vücut
tarafında kalırsa, kesilen hayvan yenmez. Hayvanı ensesinden kesmek haram ise
de, ensesinden kesilen hayvan, Hanefi ve Şafii’de yenir, diğer iki mezhepte
yenmez.
Sual: Besmele unutulursa, kesilen hayvan yenir mi?
CEVAP
Besmele çekmek unutulursa yenir. Maliki’de yenmez.
Sual: Besmelesiz olarak kesildiği bilinen bir hayvanın etini yerken Şafii’yi
taklit gerekir mi?
CEVAP
Evet gerekir. (Hulasat-üt-tahkik)
Sual: Mezbahada sabah bir besmele çekiliyor. Diğerleri besmelesiz kesiliyor.
Etleri yenir mi?
CEVAP
Etleri yerken Şafii’yi taklit lazımdır
Sual: Tavuklar, bir anda kesiliyor. Hepsine bir besmele kâfi mi?
CEVAP
Her tavuğu, kesim makinesine koyarken, besmele çekilir. Keserken de,
müşterek bir besmele kâfidir.
Sual: Yemek yerken besmeleyi unutan kimse, sonunda hatırlarsa ne yapmalıdır?
CEVAP
Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Yemeğe başlarken Allahü teâlânın adını anın, yani Besmele çekin. Başında
besmele çekmeyi unutan, hatırladığı zaman, “Bismillâhi alâ evvelihi ve ahirihi”
desin.) [Ebu Davud, Tirmizi, Hâkim]
Sual: Doyduktan sonra yerken, Besmele çekmek haram mı?
CEVAP
Hayır. Çünkü yemeğin kendi haram değildir.
Sual: Besmele çekince veya ezan okununca şeytanların kaçtıklarını ve bir
daha oraya uğramadıklarını söylüyorlar bu doğru mudur?
CEVAP
Besmele çekince ve ezan okunurken şeytan kaçar. Fakat ezan bitince geri
gelir. Yemekte Besmele çekince o yemeği yiyemez. Devamlı Allah zikredilirse,
vesvese veremez, zikri bırakınca hemen gelir.
Sual: Soğan veya soğanlı yemek, salata, turşu yerken besmele çekmek caiz
mi?
CEVAP
Tam İlmihal'de diyor ki:
Kötü kokulu şeyleri, mesela soğan, sarmısak gibi şeyleri yemeye [ve sakal tıraşı
olmaya başlarken], Besmele çekmek mekruhtur.
Sarmısaklı, soğanlı yemekleri, salatayı, turşuyu yerken Besmele çekilir.
Sual: Bir iş için meyhaneye, kumarhaneye girerken Besmele çekmek caiz
olur mu?
CEVAP
Evet caiz olur. Haram işlerken Besmele çekilmez. Bir iş için günah işlenen yere
girmek günah olmaz.
Sual: Bir mekruha dalgınlıkla besmele çeken mazur olur mu?
CEVAP
Evet.