Sual: Nafile ibadet yapmak şart mıdır? Mesela nafile oruç tutmak,
nafile namaz kılmak gerekir mi?
CEVAP
Hayır nafile ibadet yapmak şart değildir. Ancak Resulullahın sünnetine,
emirlerine uymak büyük saadettir. Önce farzları yapmalı, farz borcu olmayan
nafile ibadetleri de yapması çok iyi olur.
Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Ayda üç gün oruç tutmanızı ve her gün iki rekat kuşluk namazı kılmanızı tavsiye
ederim.) [Buhari, Müslim, Ebu Davud, Tirmizi, Nesai]
Peygamber efendimizin tavsiyesini emir telakki etmeli, ayda üç gün oruç tutmaya
çalışmalı. Farz namaz kazası olan da, kuşluk vakti, iki rekat kaza namazı
kılarsa Kuşluk namazı da kılınmış olur. Yeni abdest almışsa, Sübha
namazı da kılınmış olur. Sefere çıkarken kılarsa, Tehıyyat-ül menzil
namazı da kılınmış olur. Camide kılarsa, Tehıyyat-ül mescid de kılınmış
olur. Bunların hepsi için niyet edilirse, ayrıca niyet sevabı da alınır.
Sual: Bir hoca, “Farzı terk ederek haram işleyen şefaate kavuşur, fakat
sünneti terk eden şefaate kavuşamaz” dedi. Sünnet farzdan daha mı önemlidir?
CEVAP
Sünnetin birkaç manası vardır:
1- Kitab ve sünnet ifadesindeki sünnet, hadis-i şerifler demektir.
2- Farz ve sünnet ifadesindeki sünnet, Resulullahın emirleri demektir.
3- Sünnet, yalnız olarak kullanılınca, İslamiyet anlaşılır. (Sünnetimi
[İslamiyet’i] terk edene şefaatim haramdır) hadis-i şerifi,
(İnanılacak şeylerde İslamiyet’ten ayrılan şefaate kavuşamaz) demektir.
Demek ki, sünnet namazları değil, İslamiyet’i terk eden şefaate kavuşamaz. Büyük
günah işleyen de şefaate kavuşur. (Hadika)
Sual: İkindi namazını kıldıktan sonra, kerahet vakti çıkıncaya kadar,
nafile kılmak mekruh mu?
CEVAP
Evet mekruhtur. Yalnız nafile kılmak mekruh olan iki vakit vardır. Sabah,
tan yeri ağardıktan sonra güneş doğuncaya kadar, sabah namazının sünnetinden
başka nafile kılınmaz.
İkindiyi kıldıktan sonra, akşam namazından önce nafile kılmak mekruhtur.
Bildirilen bu iki vakitte, yani sabah namazını kıldıktan sonra güneş doğuncaya
kadar kaza namazı kılınır. Ama nafile kılınmaz. İkindi namazı kılındıktan sonra,
kaza namazı kılınır. Fakat nafile kılınmaz. Kaza namazı da güneş batarken
bakacak kadar sararmaya başlayıncaya kadar kılınır. Ondan sonra kılınması günah
olur.
Sual: Şükür secdesi nasıl yapılır ve şükür namazı nasıl kılınır?
CEVAP
Kendisine nimet gelen veya bir dertten kurtulan kimsenin, Allahü teâlâ için
şükür secdesi yapması müstehaptır. Şükür secdesi, tilavet secdesi gibidir. Şükür
secdesi yapacak olan, niyet edip, secdeye gidince, önce Elhamdülillah der. Sonra
secde tesbihini okur. Sonra Allahü ekber der ve ayağa kalkar. Şükür namazı iki
rekattır, sabah namazının sünneti veya farzı gibi kılınır.
Sual: Mesela şükür namazını kaza namazı kılarken niyetlensek eda etmiş
olur muyuz?
CEVAP
Ömürde böyle birkaç defa yapılan ibadetler için, kazaya niyet edilmez.
Sual: Kaza namazı borcu olan kimse, nafile olan istihare namazı kılabilir
mi?
CEVAP
Nadiren yapılacak ibadetler caiz olur.
Sual: Güneş doğduktan 1-2 saat kadar sonra, evinden çıkarken kuşluk namazı
kılarken, yeni abdest aldığımız için sübha namazına, evden çıkacağımız için
tehıyyat-ül-menzil namazına da niyet edebilir miyiz?
CEVAP
Evet. Böyle niyet edilirse her üç namazın sevabına da kavuşulur.
Ancak, üzerinde kaza namazı olan kimse, yukarıda bildirilen Tehıyyat-ül-menzil,
sübha, kuşluk namazı gibi nafile namazları kılarsa, kabul olmaz. Çünkü hadis-i
şerifte buyuruldu ki:
(Kaza namazı borcu olanın nafile namazı kabul olmaz.) [Dürret-ül-fahire,
Fütuh-ül-gayb]
Kaza namazı olan, bu namazı kılarken, kaza namazına ve yukarıda bildirilen
nafile namazlara da niyet ederse, hem kazasını öder, hem de nafile namazların
sevabına kavuşur. (İslam Ahlakı)
Sual: Bazı kimseler, imamla sabah namazının farzını kıldıktan sonra,
kılamadıkları o günkü sabah namazının sünnetini kılıyorlar. Caiz mi?
CEVAP
Sabah namazının farzından sonra, nafile namaz kılınmadığı gibi, sabah
namazının sünneti de nafile olduğu için kılınmaz. Ancak farz kazası olan, kaza
kılabilir.
Öğle namazının ilk sünneti kılınmadan, imamla farz kılınmışsa, ilk sünnet
farzdan sonra kılınır. Yatsı namazının ilk sünneti de farzdan önce
kılınamamışsa, farzdan sonra kılmak iyi olur. Sabahın sünneti gibi, ikindinin
sünneti de farzdan sonra kılınmaz.
Kamet okunduktan sonra ayrı bir yer yoksa cemaat arasında sünnete durulmaz.
Peygamber efendimiz, (Kamet okununca, [cemaat arasında] o farzdan
başka namaz kılınmaz) buyurunca, “Ya Resulallah, sabahın sünnetini de mi
kılmayacağız” dediler. (Evet, sabahın sünneti de kılınmaz) buyurdu.
(İbni Adiy)
Girişte veya direk arkasında, sabahın sünneti kılınıp imama yetişmeye çalışılır.
Sünneti kılınca, imama yetişemeyeceğini zanneden kimse, sünneti kılmaz, hemen
imama uyar. Farzdan sonra da sünneti kılmaz. (Dürer)
Sual: Nafile namaz kılarken, secdede, dua okumak caiz midir?
CEVAP
Nafile namazlarda caizdir. Farzlarda okunmaz.
Sual: Nafile namazlar cemaatle kılınır mı?
CEVAP
Kılınmaz.
Sual: Farz namazlarda kıyam, yani ayakta durmak farzdır. Sünnetlerde de
ayakta durmak farz mıdır?
CEVAP
Sağlam kimse için yalnız farz namazlar ile vitir namazını kılarken ayakta
durmak farzdır. (Sirac-ül-vehhac)
Hasta ve özürlü olmasa da, nafileleri oturarak kılmak her zaman ve her yerde
caizdir. Yalnız [vacip diyenler de olduğu için] sabah namazının sünnetini ayakta
kılmalıdır! Nafileleri oturarak kılana, sevabın yarısı verilir.
(Merakıl-felah)
Beş vakit namazın sünnetlerini hiç bir mazeret yokken de, oturarak kılmak
caizdir. Çünkü bu sünnetler de, nafile namazdır. (Cevhere)
Bunlar Seadet-i Ebediyyede de yazılıdır.
Nafile namazları da ayakta kılmak iyi olur.
Sual: Bulgaristan’dan gelen Rumeli muhacirleri, Tesbih, Regaib… gibi
nafile namazları cemaatle kılabilmek için nezr ediyorlar, sonra cemaatle
kılıyorlar. Bazen de namaza başlayıp bozuyorlar. Sonra cemaatle kılıyorlar.
Böyle yapmaları dine uygun mudur?
CEVAP
Bu bâtıl bir yoldur. Mekruhtan kurtulmak için böyle yapmaları günah olur.
Fıkıh ilminde söz sahibi İbni Âbidin hazretleri buyuruyor ki:
«Bahr sahibi diyor ki: ……. namazını cemaatle kılmak mekruhtur; bid'attir. Rumeli
halkının kerahet ve nafileden kurtulmak için onu nezir etmeleri ise bâtıl bir
çaredir.» (Redd-ül muhtar - Vitir ve nafileler bahsi)
Sual: Kitaplarda, teheccüd ve kuşluk namazlarının en çoğu 12 rekat olarak
bildiriliyor. Daha fazla kılsak günah olur mu? Kuşluk vaktinde ve gece kaza
namazı kılıyorum, gündüz kuşluğa gece de teheccüde niyet ediyorum. Bu durumda 12
rekattan fazla namaz kılmamda mahzur var mıdır?
CEVAP
Hayır hiç mahzuru olmaz.
Sual: S. Ebediyye’de (Farzları ve vacibleri nafile olarak yapmak,
müekked sünnetleri yapmaktan daha çok sevab olur) deniyor. Farzları, nafile
olarak yapmak nasıl olur?
CEVAP
Bir farzı eda ettikten sonra, onu tekrar yapmak nafile olur. Mesela, hacca
giden tekrar hacca giderse, nafile olur. Öğlenin veya yatsının farzını yalnız
kıldıktan sonra, hazır cemaat varsa, onlara uyup kılmak nafile olur. Yahut bir
namaz mekruh olarak veya bir sünneti eksik olarak kılınmışsa, o namazı tekrar
kılmak nafile olur. Nafile olarak kılınan bu namazın sevabı, mekruh olarak ve
bir sünneti eksik olarak kılınan namazdan daha fazla sevab olur. Yalnız
kıldıktan sonra, aynı namazı cemaatle kılınca da, bunun sevabı ötekinden fazla
olur. Farz olan kısmın değil, sünnet olan kısmın sevabı çok olur.