Sual: Ağzın içindeki çürük dişe konan ilaç, orucu bozmuyor da, dil
altına konan hap, niçin orucu bozuyor? Vücuttaki sağlam deriye konan ilaç emilse
bile orucu bozmuyor da, ağızdaki sağlam deriye konan ilaç emildiği için niye
orucu bozuyor?
CEVAP
Dilaltındaki deri, vücudun dışındaki deri değildir. Yumuşak, kaygan bir
dokudur. Tıpta buna mukoza deniyor. Çok farklı özelliğe sahiptir. Birbiri ile
asla mukayese edilmez. Dişin yapısı da mukozanın yapısından farklıdır.
Bu hususta uzman doktorumuz diyor ki:
Dilaltına ilaç konunca, sinir sisteminin uyarısı ile beyne çok acil haber gider.
Beyin, dilaltındaki refleksleri otomatik olarak harekete geçirir. Sonra, tükürük
salgı sistemi çalışıp, tükürük üretir, sulandırır. Sulandıktan sonra,
reflekslerin uyarmasıyla, kılcal damarlar harekete geçer ve emilerek en kısa
zamanda kana karışır. Tükürük salgısı olmazsa, ilaç sadece kılcal damarlar
vasıtasıyla kana karışamaz. Çünkü ilacın sulanarak kılcal damarlara gitmesi
lazım. Vücut derisi mukoza gibi ince olsa bile, tükürük salgısı olmadığı için
dilaltındaki gibi emilmez. Tükürük salgısı otomobil, ilaç şoför gibi, mukoza
altındaki kılcal damarlar da yollar gibidir. Vücutta otomobil ve yollar var,
şoför yok. Şoför de gelirse otomobil hareket eder.
Tıbbi olarak, diş de, diş eti de, mukoza değildir, diş ile diş altı farklı
özelliklere sahip iki ayrı organ gibidir.
Bota, çizmeye ve meste mesh etmek caizdir. Ancak mestten çok daha ince olan
çoraba mesh caiz değildir. İkisi de ayağa giyiliyor ama vasıfları farklıdır.
İşte bunun gibi, dilaltındaki mukoza denilen yumuşak doku vücuttaki deriden çok
farklıdır.
Dilaltına ilaç, hap koyarak yukarıda izah edildiği gibi, kılcal damarlarca
emilmesini sağlamak, deriye ilaç enjekte edip kılcal damarlara ulaştırmaya
benzer, bu yüzden orucu bozar.
Sual: Burnum tıkalı olunca çok rahatsız oluyorum, işlerim aksıyor. Burnun
içine sıvı ilaç konunca oruç bozuluyormuş. Katı ilaç sürsem mesela viks sürsem
orucum bozulur mu?
CEVAP
Burnun içine katı ilaç, merhem sürmek orucu bozmaz. Sıvı ilaç bozar.
Sual: Ağızdaki veya burundaki kanı yutmak orucu bozuyor. Baştan burna
gelen akıntıyı yutmak da, orucu bozar mı?
CEVAP
Baştan gelen akıntı bozmaz.
Sual: Kulağıma damlattığım yağlı ilaç, ağzımdan ve burnumdan geldi. Orucum
bozuldu mu?
CEVAP
Kulağa ilaç damlatmak orucu bozar.
Sual: Fransa'dan yazıyorum. Hıristiyan eşim, gece kalkıp bana sahur
hazırlıyor. Dün gece sahuru yiyip imsak vaktinde yattım. Yarı uykulu idim, ben
hiçbir şey söylemeden beni sevip, oramı buramı tuttu. Nihayet ben boşaldım. Ama
ben hiç bir hareket yapmamıştım. Orucum bozuldu mu?
CEVAP
Şöyle yap diye kendiniz emretmediğiniz ve devamında hiçbir harekette de
bulunmadığınız için oruç bozulmuş olmaz. Ancak, orucu bozabilecek böyle
tehlikeli işlerden uzak durmaya çalışmalıdır.
Sual: Kalb hastasının göğsüne sürdüğü ilaç orucu bozar mı?
CEVAP
Orucu bozmaz. Çünkü sağlam deriye sürülen ilaç, deriden içeriye girse de
orucu bozmaz.
Sual: İstemeyerek ağız dolusu kusmak orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz. İsteyerek, zorlayarak az bir kusma da orucu bozmaz ise de, ağız
dolusu kusmak bozar. Hadis-i şerifte (Kendiliğinden ağız dolusu kusanın orucu
bozulmaz. İsteyerek ağız dolusu kusanın orucu bozulur, kazası gerekir)
buyuruldu. (Nesai)
Sual: Tıraş olurken kanayan yere, kanın durması için kantaşı sürmek orucu
bozar mı?
CEVAP
Hayır, bozmaz.
Sual: Bir hastalık sebebiyle de iğne [enjeksiyon] yapılınca oruç bozulur mu?
CEVAP
Evet bozulur, kaza gerekir. Oruç bu şekilde bozulduktan sonra yiyip içmek,
kefareti gerektirmez.
Sual: Gündüz uyurken ihtilam olunca oruç bozulur mu?
CEVAP
Hayır, bozulmaz. Uyanınca ilk fırsatta gusledilir. Hadis-i şerifte,
(İhtilam olmak orucu bozmaz) buyuruldu. (Beyheki)
Gusletmekle de oruç bozulmaz. Guslederken vücudun içine su girmemesine dikkat
etmelidir! İçeri su girerse oruç bozulur.
Sual: Ağızdaki yara için oruçlu iken ilaçla gargara uygun mu?
CEVAP
Ağızdaki yara, namazda okumaya mani değilse, ilaçla gargara mekruh olur.
Okumaya mani olursa, ilaçla gargara etmek mekruh olmaz. Çünkü özür vardır.
Sual: İşyerinde iş gereği toz oluyor, ayrıca sigara içen de oluyor. Bunlar
orucuma zarar verir mi?
CEVAP
Tozlu, dumanlı şey koklamak, başkasının içtiği sigara dumanı yahut
tütsülerin dumanını çekmek orucu bozar. Fakat ağzından veya burnundan boğazına
toz, duman kaçsa, oksijen gazı tüpü ile suni hava verilse, başkalarının içtiği
sigaranın dumanı ağzına, burnuna girmesinden sakınmak mümkün olmasa, oruç
bozulmuş olmaz. Unlu işlerde çalışanın sakındığı halde, ağzına burnuna giren un
tozları orucu bozmaz. Kömür işinde çalışan kimsenin ağzına, burnuna kömür tozu
girse, orucu bozulmuş olmaz. Çünkü bundan sakınma imkânı yoktur.
Sual: Nisaiyeci bir kadın doktora muayene olanın, orucu bozulur mu?
Bozulursa, kefaret mi gerekir?
CEVAP
Doktor, eldivene herhangi bir ilaç, yağ sürerse, oruç bozulur, sadece kaza
gerekir.
Sual: Omuzlarımda ağrılar için doktor iğne yapılması gerektiğini söyledi.
Yapılacak iğne ve sürülecek krem orucu bozar mı?
CEVAP
İğne olmak (enjeksiyon) orucu bozar, kaza gerekir. Krem sürmek orucu bozmaz.
Sual: Abdest alırken diş etlerinden kan gelirse abdest ve oruç bozulur mu?
CEVAP
Kan ağızdan dışarı çıkarsa abdest bozulur. Yutulursa abdest bozulmaz, fakat
bu sefer de oruç bozulur. Tükürükten az ise, oruç da abdest de bozulmaz.
Sual: Porno film seyrederken, kendiliğinden cünüp olanın orucu bozulur
mu?
CEVAP
Sadece bakarak cünüp olunca oruç bozulmaz. El ile veya başka bir şeyle cünüp
olmaya yardım edilince, oruç bozulur ve kaza gerekir, kefaret gerekmez. Fakat
aynı ramazanda aynı şey tekrar yapılırsa bu sefer kefaret de gerekir. Porno film
seyretmek haramdır. Haram işleyenin ibadetleri sahih olur, farz borcundan
kurtulur ise de, kazandığı günahlardan dolayı kavuşacağı büyük sevaplardan
mahrum kalır. Özellikle oruçlunun böyle günah işlemesi çok çirkindir.
Sual: Bel gevşekliği sebebiyle meni gelse, oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Nezle olduğum için burnumun içine gelen akıntıyı geri çekip yuttum,
orucum bozuldu mu?
CEVAP
Bozulmadı.
Sual: Ağzıma balgam geliyor, yutuyorum, oruç bozuluyor mu?
CEVAP
Balgamı yutmakla oruç bozulmaz
Sual: İmsak vakti çok yemek yiyorum. İmsak çıktıktan sonra yemek kaynarken
ağzıma geliyor, yutuyorum. Orucum bozuluyor mu?
CEVAP
Bozulmaz. Hatta ağzınıza gelen kusmuğun geri gitmesi de orucu bozmaz.
Sual: Oruçlu iken burna çekilen su ağzımızdan çıksa oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulur. Buruna ilaç çekmek gibi su da çekip genze ulaşırsa oruç bozulur,
kaza gerekir.
Sual: Tükürüğümüz, dudağımızdan aşağı doğru sarksa, onu yalayıp yutsak oruç
bozulur mu?
CEVAP
Tükürüp tükürüğümüzü yalarsak oruç bozulur, kaza gerekir. Bahsettiğiniz
şekilde olursa oruç bozulmamış olur. Sanki bir kısmı daha ağzımızda oluyor.
Sual: Erkeklerin idrar damlası gelmesin diye idrar yoluna koydukları pamuk
orucu bozar mı?
CEVAP
Orucu bozmaz. Maliki’de de pamuk koymak bozmaz. Şafii’de pamuk koymak orucu
bozar ama, Şafii’yi namazda taklit eden Hanefi’nin orucu yine bozulmuş olmaz.
Sual: Banyo yaparken, banyoda oluşan su buharını teneffüs etmekle oruç
bozulur mu?
CEVAP: Bozmaz. Bazen, hastalara özel olarak su buharı teneffüs
ettiriliyor. Bu şekilde, su buharı teneffüs ettirilirken, buhar ciğerlere kadar
giderse oruç bozulur.
Sual: Ramazanda bir insan yatsıdan sonra hanımıyla beraber olsa daha sonra
geç vakitte uyuyup biraz sonra guslederiz deseler uyandıklarında da güneş doğmuş
olsa kefaret mi gerekir?
CEVAP
Kaza da gerekmez. Yani oruçları bozulmuş olmaz. İhtilam olanın da orucu
bozulmuş olmaz. Fakat namaz kılmak için ilk fırsatta yıkanmak gerekir. [Daha
önceden tedbir alıp cünüp olarak sabahlamamalı.]
Sual: Göz damlası orucu bozar mı? Lens ıslakken göze takılırsa oruç bozulur
mu?
CEVAP
İkisi de bozmaz.
Sual: Ramazanda sahurda yatmadan önce dişlerimizi fırçalıyoruz. Ağzımızı
yıkamamıza rağmen tadı ağzımızda hissediliyor, bu durum orucu bozar mı?
CEVAP
Hayır bozmaz.
Sual: Hanefi mezhebine göre "tükürdüğümüz zaman tükürükte tükürükten az
miktarda kan olursa" abdest bozulur mu, yutunca oruç bozulur mu?
CEVAP
Kan tükürükten az ise dışarı çıkmakla abdest bozulmaz, yutulunca da oruç
bozulmaz.
Sual: Sigara yakıları ve zayıflama bantları kola yapıştırılınca, yakıdaki
madde emiliyormuş. Bu emilme orucu bozar mı?
CEVAP
Sağlam deriye konan hiç bir yakı, ilaç, krem orucu bozmaz. Emilmesi oruca
zarar vermez.
Sual: Oruçluyken kulaktan iltihap akması orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz.
Sual: Kan aldırınca oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Oruçlu iken kulağa pamuklu çubuk sokmakta mahzur var mı?
CEVAP
Şafii’de bozar, Hanefi’de bozmaz.
Sual: Jöle, krem, deodorant orucu bozar mı?
CEVAP
Hiç birisi bozmaz.
Sual:Çiklet çiğnemek orucu bozar mı?
CEVAP
Evet, bozar. Günümüzün çikletleri eski tabii sakızlar gibi değildir.
Şimdikiler çiğnenirse, tadı veya bazı parçalar yutulabilir ve oruç bozulur.
Sual: Oksijen gazı tüpü ile suni hava verilince oruç bozulur mu?
CEVAP
Teneffüs ettiğimiz hava orucu bozmaz. Tüple verilen oksijen de temiz hava
demektir, oksijeni bol hava demektir. İçinde ilaç olsa bozar.
Sual: Hanımını öpenin orucu bozulur mu?
CEVAP
Öpmekle orucu bozulmaz. Öperken cünüp olursa bozulur. Cünüp olma ihtimali
varsa, hanımını öpmesi mekruh olur. Orucu bozacak derece çok öperse haram
işlemiş olur. Çünkü orucu mazeretsiz bozmak haramdır.
Sual: Yıkanırken kulağa sabunlu su kaçsa, oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Denize girmek orucu bozar mı?
CEVAP
Denize girmek orucu bozmaz. Eğer vücudun içine su kaçarsa, oruç bozulur.
Sual: Sabah yatarken susadığımı hissettim ve saatime baktım saati 05.10
geçiyor olarak gördüm. Dikkatli olarak baktığıma eminim. Suyumu içtim ve gayri
ihtiyari saate bir baktım ki saat 06.10 çok üzüldüm. İmsak 5,30’du. Orucum
bozuldu mu?
CEVAP
Evet bozuldu. Sizin kastınız olmadığı için sadece kaza gerekir.
Sual: Astım hastası, mecburiyet halinde ilaç kullanınca oruç bozulur mu?
CEVAP
Evet bozulur. Sadece kaza gerekir.
Sual: Ventolin, Salbutol gibi ağıza püskürtülen astım ilaçları orucu bozar
mı?
CEVAP
Bahsettiğiniz ilaçları kullanınca oruç bozulur. Çünkü içinde ilaç vardır.
Ama oksijen gazı bozmaz.
Sual: Astım tabletinin gazını teneffüs etmek orucu bozar mı?
CEVAP
Sigara dumanı gibi orucu bozar.
Sual: Evi haşere için ilaçladım. Bu ilacı teneffüs orucu bozar mı?
CEVAP
Az olursa bozmaz.
Sual: Kadın hastalıklarında bir çubukla hap ve fitil veriliyor. Guslü
gerektirir mi, orucu bozar mı?
CEVAP
Genelde zevk alınmadığı için guslü gerektirmez. Gündüz kullanılırsa oruç
bozulur, kaza gerekir. Pamuk bile konsa, pamuk tamamen içeri girerse oruç
bozulur. Yaş parmak girse de oruç bozulur.
CEVAP
Yaş olarak girince oruç bozulur. Kurulanırsa oruç bozulmuş olmaz.
Sual: Karşı tarafın ağız salgısını yutmak orucu bozuyor mu?
CEVAP
Karşı tarafın tükürüğünü, salgısını yutunca oruç bozulur. Eğer bu sevdiğimiz
bir kimse ise sadece kaza değil, kefaret de gerekir.
Sual: Oruçlu iken alışkanlıktan dolayı rujumu yalıyorum, oruç bozuluyor mu?
CEVAP
Rujun oruca zararı olmaz. Fakat yenirse oruç bozulur. Kaza gerekir.
Sual: Oruçlu olduğunu unutup taharette mübalağa ederek içeriye su kaçsa
oruca zarar verir mi?
CEVAP
Unutulunca mahzuru olmaz. Unutarak yiyip içmek de orucu bozmaz. Oruçlu
olduğunu bilerek taharette mübalağa eder ve içeri su kaçarsa oruç bozulur ve
kaza gerekir.
Sual: Balıkların suyunu temizlerken boğazıma ister istemez su kaçtı orucum
bozuldu mu?
CEVAP
Ağza kaçtı ise bozulmaz, boğazdan içeri girmişse oruç bozulur, kaza gerekir
Sual: Ayak tırnağımda yara var ve bu yaradan gün içerisinde sarı su, irin ve
bazen de kan geliyor ve tırnak arasında birikiyor, bunlar tekrar içeri girip
orucu bozar mı?
CEVAP
Orucu bozmaz.
Sual: İstemeyerek yağmur suyu boğazımıza kaçsa orucu bozar mı?
CEVAP
Bozar.
Sual: Ben diabet hastasıyım. Kan alıp ölçü aletine koyup şekerimi ölçmem
orucu bozar mı?
CEVAP
Kan aldırmak orucu bozmaz.
Sual: Arı soksa oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Ele iğne batıp kırığı içinde kalsa orucu bozar mı?
CEVAP
Mideye girmeyince bozmaz.
Sual: Oruçlu iken kalbim ağrıyınca trinitrin alsam kaza mı gerekir?
CEVAP
Evet.
Sual: Burna tuzlu su çekmek, ilaç gibi orucu bozar mı?
CEVAP
Evet. Beyne veya boğaza kaçarsa bozar.
Sual: Kalb için, dil altına konup, emilen hap, orucu bozar mı?
CEVAP
Evet. Deri altına iğne ile ilaç zerki gibidir.
Sual: Hasta, ağzına sık sık su alsa orucu bozulur mu?
CEVAP
Yutulmadıkça bozulmaz. Ama böyle yapmak uygun değildir.
Sual: Burun kanı, genizden mideye giderse, oruç bozulur mu?
CEVAP
Evet.
Sual: Suya dalıp kulağa su kaçınca oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Abdest alınca veya ağzımızı yıkayınca kalan yaşlığı yutmak orucu bozar
mı?
CEVAP
Ağzı yıkadıktan sonra ağızda kalan yaşlığı tükürük ile yutmak orucu bozmaz.
Sual: Kadın ve erkeğin ilaç olarak kullandıkları fitil, orucu bozar mı ve
guslü gerektirir mi?
CEVAP
Gündüz kullanırsa oruç bozulur. Fakat guslü gerektirmez.
Sual: Burnum kanadı. Bu arada genzime giden kanı yuttum. Orucum bozuldu mu?
CEVAP
Burundan genze giden kanı veya dişi kanayan ağzındaki kanı yutunca, yani kan
mideye gidince oruç bozulur. Sadece kaza gerekir.
Sual: Buruna sıvı ilaç veya tuzlu su çekmek orucu bozar mı?
CEVAP
Beyne veya boğaza giderse bozar.
Sual: Kulağı antiseptikli su ile yıkatmak orucu bozar mı?
CEVAP
Bozar. İlaçsız su ile yıkamak, pamukla temizlemek bozmaz.
Sual: Ağrıyan dişe, göze ve kulağa ilaç konsa oruç bozulur mu?
CEVAP
Kulağa damlatılan ilaç orucu bozar. Göze damlatılan ilaç bozmaz. Dişe
konulan ilaç, yutulmazsa orucu bozmaz. Hatta ilacın tadı boğazda hissedilse de
bozmaz.
Sual: Yaraya konan ilaç orucu bozar mı?
CEVAP
Yaraya sürülen merhemin, sindirim yoluna gittiği bilinmezse oruç bozulmaz.
Sual: Epilasyon orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz.
Sual: Oruçlu iken esans koklamak orucu bozar mı?
CEVAP
Çiçek, esans koklamakla oruç bozulmaz, mekruh da değildir.
Sual: Ağızdaki az bir kanı yutanın namazı ve orucu bozulur mu?
CEVAP
Az olduğu için bozulmaz.
Sual: Oruçlu iken gusletmek orucu bozar mı?
CEVAP
Gusletmekle oruç bozulmaz. Ancak ağızdan, burundan içeri su kaçarsa veya su
içine oturulunca veya taharetlenirken içeri su kaçarsa oruç bozulur.
Sual: Dudaktaki yaşlığı yutmak orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz.
Sual: Makata konan pamuğun bir kısmı dışarıda kalsa orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz, hepsi içeri girerse bozar.
Sual: İmsak vakti sona ererken yaraya konan sıvı ilaç, gündüz emilmeye
başlasa oruç bozulur mu?
CEVAP
İmsaktan önce konulduğu için bozulmaz.
Sual: Kalb hastasıyım. Bazen çok ağrıyınca hap alıyorum. Ramazanda oruçlu
iken ağrı tuttuğunda ilaç alırsam, kefaret gerekir mi? Kalb hastasının göğsüne
sürdüğü ilaç, orucu bozar mı?
CEVAP
Zaruret olduğu için yalnız kaza gerekir. Sağlam deriye sürülen ilaç, içeriye
gitse de orucu bozmaz. Dil altına konulup emilen bozar.
Sual: Diş çektirmek orucu bozar mı?
CEVAP
Diş çektirmek orucu bozmaz. Eğer diş çektirilirken iğne vurulursa, oruç
bozulur. Dişten çıkan kanı yutmakla da oruç bozulur. Ramazan orucunu tutarken
iğne vurduranın veya dişinden çıkan kanı yutanın orucu bozulur, gününe gün kaza
gerekir, kefaret gerekmez.
Sual: Damardan serum verilmesi, sadece imam-ı a’zama göre orucu bozduğu
söyleniyor. Diğer mezheplere göre bozmuyor mu? Serumla gıda ve deva
verilebiliyor. İhtiyacı olan suyu, gıdayı ve ilacı serumla alan kimsenin orucu
bozulmaz mı? Oruçta gaye, yiyip içmeyi terk etmek olduğuna göre, ağız yolu ile
değil de, damar yolu ile yiyip içenin orucu niçin bozulmaz?
CEVAP
Dört mezhepte de, sağlam deriye konan ilaç, gıda ve deva, emilip içeriye
nüfuz etse de oruç bozulmuş olmaz. Mesela kalb hastalığında, göğüs üzerine
nitroderm ihtiva eden bir ilaç [TTN] konur. Bu deriden içeriye emilir. Sağlam
deriden içeri girdiği için dört mezhepte de orucu bozmaz. Bunun gibi, sağlam
deriye konan nikotin yakısı da, vücut tarafından emildiği halde, dört mezhepte
de orucu bozmaz. Tabii menfezlerden [deliklerden] giren şeyler orucu bozar.
Şafii’de, kulak tabii menfezdir. Kulağa konan sıvı-katı her şey, mideye girmiş
gibi orucu bozar. Şafii’de idrar yolu da tabii menfezdir. Buraya ilaç, hatta
pamuk konsa bile orucu bozar.
Dört mezhepte de ve bütün imamlara göre, yaraya konulan ilaç, cevfe [içeriye]
giderse oruç bozulur. Şafii mezhebinde, dimağ [beyin], karın, bağırsak, mesane
birer cevftir. Mesela, baştaki kemik yarılsa, buradaki yaraya konulan ilaç,
cevfe, yani beyne gideceğinden oruç bozulmuş olur.
Şafii’de karna bıçak saplansa, bıçağın ucu mideye, yani cevfe girdiği için oruç
bozulur. Sağlam deriden bıçak cevfe girince oruç bozulduğu gibi, iğne ile
adaleyi veya damarı yırtarak verilen ilaç, cevfe ulaşınca oruç bozulmuş olur.
Hanefi’de ise, bıçak tamamen midenin içine girerse oruç bozulur.
Bugün tıpta, serumun mesaneye, dimağa ve vücudun her yerine gittiği kesin olarak
bilinmektedir. O halde serum, dört mezhepte de orucu bozar. Sadece kaza gerekir.
(Serum veya enjeksiyonla verilen ilaç, cevfe, [yani dimağ ve mesane gibi
yerlere] gitmez) demek, çok yanlış olur, ilme ters olur.
Bütün doktorlar, damardan veya adaleden verilen ilacın, dimağ ve mesaneye
gittiğini bildiriyorlar. O halde, işin aslını bilmeyenlere kanıp da,
enjeksiyonla orucu telef etmeyelim.
[Buradaki Hanefi mezhebi ile ilgili bilgiler, Tahtâvi, Mebsut, Bedayi ve
benzeri kitaplardan, Şafiilerle ilgili bilgiler ise, Mecmû, Muğnil
muhtaç, Tuhfe, Envâr, Kummesrâ, Bâcuri, Şerh-i İbni Bâcuri gibi muteber
eserlerden alınmıştır.]
Sual: Sinüzitten muzdarip bir hasta oruçlu iken burnuna sıvı ilaç koyabilir
mi?
CEVAP
Oruç bozulur.
Sual: Oruçlu iken kulaktan iltihap akması orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz. Oruçta genelde çıkan şeyler orucu bozmaz, mesela kan aldırmak orucu
bozmaz. Ama isteyerek ağız dolusu kusulursa orucu bozulur.
Oruçta genelde içeri giren şeyler bozar. Mesela enjeksiyonla kan verilenlerin
orucu bozulur.
Sual: Oruçlu iken dişleri macunlu macunsuz fırçalamak orucu bozar mı?
CEVAP
Macunsuz fırçalamakta mahzur yoktur. Macunlu fırçalamakla da oruç bozulmaz
fakat mekruh olur. Macun yutulursa oruç bozulur, kaza gerekir.
Sual: Dudağımda uçuk vardı ve ben de patlamasın diye krem sürmüştüm.
Maalesef akşama doğru uçuk patladı. Orucum bozuldu mu?
CEVAP
Bozulmadı
Sual: İftar için yiyecek bir şeyler hazırlarken parmağımı kestim. Birkaç
damla aktı. Orucum bozuldu mu?
CEVAP
Hayır kan çıkmakla, kan aldırmakla oruç bozulmuş olmaz.
Sual: Dirseğimde çıkan iltihaplanmadan dolayı dirseğimin üstünden ve
altından birer cm uzunluğunda kestiler ve iltihabın akması için bir hortum sokup
uçlarını dışarı çıkardılar. Dün yapılan muayenede bir merhemi üsten sıkıp alt
uçtan dışarı akıttılar. Niyetli olduğumdan dolayı şüpheye düştüm acaba orucum
bozuldu mu?
CEVAP
Orucunuz bozulmadı.
Sual: Yanlış dolgudan dolayı diş etim hep kanıyor. Sahurdan sonra yatıyorum,
sabah tekrar kalktığımda ağzımın içi kan dolu oluyor. Kanın birçoğu boğazımdan
geçmiş oluyor. Bazen uyku halinde değilken de fark ediyorum kan geldiğini...
Tükürürsem abdest bozulacak. Tükürmesem yani yutsam oruç bozulacak. Haliyle illa
ki yutmuşumdur kan. Benim oruçlar bozulmuş mu?
CEVAP
Kan yutmak orucu bozar. Oruçların Hanefi’ye göre bozuluyor. Onun için
Hanbeli mezhebini taklit etmelisiniz. Orucu bozan şeyler, insanın elinde
olmazsa, Hanbeli’de orucu bozmuyor.
Sual: Hastanede test için kan verirken enjektörü sokmadan önce deriye alkol
sürüyorlar ve çıkarttıktan sonra iğne deliğinin üzerine alkollü pamuk
koyuyorlar. Bunun oruca bir zararı var mıdır?
CEVAP
Hayır oruca zararı olmaz
Sual: Deriyi çizerek yapılan çiçek aşısı orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz. Tentürdiyot gibidir.
Sual: Dişler arasındaki yemek kırıntısını yutmak orucu bozar mı?
CEVAP
Hayır, bozmaz.
Sual: Hanımı öpünce mezi gelirse oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Tıraş kesiğine oruçlu olduğunu unutarak kolonya sürmek orucu bozar
mı?
CEVAP
Unutulmasa da bozmaz. Unutunca yiyip içilse de bozmaz.
Sual: Sigara içilen odaya girip, uzun müddet çıkmasak oruç bozulur mu?
CEVAP
Lüzumsuz kalıyorsak bozulur, vazifemiz varsa bozulmaz.
Sual: Şevval orucunu tutuyorum. Bugün abdest alırken (burnuma su çekerken)
unutarak ve istemeyerek genzime veya boğazıma sanırım su kaçırdım. Orucum
bozuldu mu?
CEVAP
Unutarak yiyip içince veya bozulup bozulmadığını kesin bilmedikçe oruç
bozulmuş olmaz.
Sual: Ağız dolusu hastalık sebebiyle kusanın orucu bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Hac için hastaneden kan aldılar fakat kan şırıngaya geldi dışarı
çıkmadı, sonra tekrar içeri koydular. Abdestim bozuldu mu, orucuma bir zarar
geldi mi?
CEVAP
Hem abdestiniz hem de orucunuz bozuldu. Kan çıkmakla abdestiniz, kan içeri
girmekle orucunuz bozuldu. Şırıngaya çıkmakla dışarı çıkmış oldu. Kendi kanınız
da olsa vücudunuza kan verildi.
Sual: Çatlak dudağa veya eldeki yarığa merhem, krem, kolonya sürmek orucu
bozar mı?
CEVAP
Hayır, bozmaz.
Sual: Mideye ucu dışarıda kalan alet sokulursa, oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Türkiye Takvimine göre, sahuru yanlışlıkla 10 dakika geciktirdim.
Orucum sahih oldu mu?
CEVAP
Kaza gerekir.
Sual: Deri altına tüberküloz testi yapılıyor. Orucu bozar mı?
CEVAP
Evet.
Sual: Kulaktaki pamuk, delik zardan içeri girse, orucu bozar mı?
CEVAP
Hayır.
Sual: Gırtlağa çıkan tükürüğü kusarak çıkarmak, orucu bozar mı?
CEVAP
Hayır.
Sual: Mahalli bir yazar diyor ki:
(Her yıl aynı yazılar yazılıyor ve fitil ve benzeri şeylerin orucu bozup
bozmayacağı hususunun oruçla ne ilgisi var, İslamiyet bu mu?)
CEVAP
Yazar, İslamiyet’i bilmediği gibi, nelerin orucu bozacağını da bilmiyor.
İslamiyet her yıl değişmez. Bu sene İslam’ın şartı beş denmişse, gelecek sene bu
altı olmaz. Azalmaz da, çoğalmaz da. Bu sene, (hastaya serum vermek orucu bozar)
denmişse, gelecek sene (bozmaz) denilemez. Aslında değişik yazan varsa, o tenkit
edilmelidir! Hep aynı şeyi yazan tenkit edilir mi? Şimdi mahalli yazara
soruyoruz, İslamiyet bu değilse nedir? Her yıl değişmesi mi gerekir?
Yazar, orucun ne olduğunu, orucu nelerin bozduğunu bilmiyor ki, (vücuda giren
şeylerin orucu bozup bozmayacağından bahsedilmez) diyebiliyor. Önce oruç nedir
ve neler orucu bozar, kısaca bir tarifini yapalım:
Oruç, fecrin ağarmasından, güneş batıncaya kadar, yiyip içmeyi ve orucu bozan
diğer şeyleri terk etmektir. Diğer bozan şeyler nelerdir? Yaradılışta bulunan
deliklerden içeri giren şeyler orucu bozduğu gibi, vücuttaki yaraya konulan
ilaç, sindirim yollarına sızarsa, yine oruç bozulur. İğne [enjeksiyon], serum
orucu bozar. Çünkü bunlar sindirim yoluna gider. (Tahtavi)
Hastalık için kullanılan fitiller, tabii deliklerden verilir. Ağrı kesici, ateş
düşürücü fitiller olduğu gibi, romatizma, mantar, bulantı, hemoroid ve kabızlık
önleyici fitiller de vardır. Serum yolu ile de ilaç ve gıda verilebilir. Tabii
deliklerden ilaç olmayan maddeler de girerse yine oruç bozulur. Bunları sormak
ve bunlara cevap vermekten tabii ne olabilir?
Sual: KBB mütehassısı bir doktor diyor ki:
Dinde reformcu bir grup, yeni bir kitap yazıp, âlimlerden farklı, yeni
ictihadlar yapacaklarmış. Kulağa damlatılan ilacın orucu bozmayacağı yönünde
bizden bilgi istiyorlar. Hanefi ve Şafii’ye göre, göze, kulağa ve burna
damlatılan ilaç, orucu bozar mı, bozmaz mı?
CEVAP
Fıkıh kitaplarındaki hüküm şöyle:
Hanefi’de göze damlatılan veya diş çukuruna konan ilacın tadı boğazda hissedilse
bile orucu bozmaz. Kulağa damlatılan ilaç, burna konan sıvı ilaç orucu bozar.
Şafii’de ise, göze damlatılan ilacın tadı boğazda hissedilse bile bozmaz. Fakat
kulağa konan her şey orucu bozar. Burna konan sıvı ilaç da bozar.
Hanefi’de ve Şafii’de, sağlam deriye sürülen ilaç, emilip içeriye nüfuz etse de
oruç bozulmuş olmaz. Mesela kalb hastalığında, göğüs üzerine nitroderm ihtiva
eden bir ilaç [TTN] konur. Bu deriden içeriye emilir. Sağlam deriden içeri
girdiği için Hanefi’de de, Şafii’de de orucu bozmaz.
Hadis-i şerifte (İçeri giren şeyler orucu bozar) buyuruluyor. Şafii’de,
kulak tabii menfezdir. Kulağa konan sıvı-katı her şey, mideye girmiş gibi orucu
bozar. Hanefi’de, kulağa giren katı şey ve su orucu bozmaz. Fakat yağ ve ilaç
bozar. Yağ ve ilaç emilse de, emilmese de, sindirim yoluna gitse de, gitmese de
bozar.
Göz, menfez kabul edilmediği, aynen sağlam deri hükmünde olduğu için, göze konan
ilaç, sağlam deriye sürülen ilaç gibi çeşitli kanallarla sindirim yoluna gitse
de hiçbir mezhepte orucu bozmaz. Fakat boğaza, beyne ve mesaneye açılan
yara yolu ile ilaç verilirse, Hanefi’de de, Şafii’de de oruç bozulur.
Reformcu grup ne yapmak istiyor? Kendileri müctehid olsalar bile, ictihadla
ictihadın nakzedilemeyeceğini bilmeleri gerekir. Reformcuların, (Burada
Hanefilerin kavli doğrudur. Kulağa kum koymak orucu bozmaz. Şafii’nin ictihadı
yanlıştır) demeye hakları olmaz.
Sual: Oruç hakkında mezheplerimizdeki hükümler hakkında bilgi verir
misiniz?
CEVAP
Ramazan orucuna niyetin son vakti, Hanefi’de öğleye bir saat
kalıncaya kadar, diğer üç mezhepte imsak vaktine kadardır. Üç mezhepte, Ramazan
orucu için her gece niyet gerekir, Maliki’de Ramazanın ilk gecesi bir ay
oruca niyet sahihtir.
Şafii’de, kulak tabii menfez [delik] dir. Kulağa konan sıvı katı her şey,
mideye girmiş gibi orucu bozar. Diğer üç mezhepte sadece ilaç konursa bozar.
Şafii’de idrar yolu da tabii menfezdir. Buraya pamuk konsa bile orucu bozar.
Diğer mezheplerde bozmaz.
İğne vurulmak, dört mezhepte de orucu bozar.
Dişler arasındaki yemek kırıntısını yutmak Hanefi’de orucu bozmaz, diğer
üç mezhepte bozar.
Lavman Maliki’de orucu bozmaz, diğer üç mezhepte bozar.
Unutarak yiyip içmek, üç mezhepte orucu bozmaz, Maliki’de bozar.
Ramazanda oruçlu iken yiyip içene Hanefi ve Maliki’de kefaret
gerekir, Şafii ve Hanbeli’de sadece kaza gerekir. Hanımı ile
beraber olana dört mezhepte de kefaret gerekir.
Kan aldırmak Hanbeli’de orucu bozar, diğer üç mezhepte bozmaz. Abdest
alırken, mübalağa etmeden boğaza su kaçarsa, Şafii ve Hanbeli’de
oruç bozulmaz. Hanefi ve Maliki’de bozulur.
Ramazanda karı koca beraber olursa, Şafii ve Hanbeli’de kefaret
kocanın üzerine olur, Hanefi ve Maliki’de ikisine de kefaret
gerekir.
Maliki’de oruçlu iken hanımını öpmek haram, diğer üç mezhepte haram
değildir. Ancak cünüp olmak ihtimali varken öpmek mekruhtur. Hanımı öpünce mezi
gelirse üç mezhepte oruç bozulmaz, Hanbeli’de bozar.
Şafii ve Hanbeli’de, nafile oruç veya nafile namaza başlayan,
tamamlamadan bozarsa, kazası vacip değil, Hanefi ve Maliki’de
vaciptir.
Yalnız Cuma günü oruç tutmak Hanefi ve Maliki’de caiz, Şafii
ve Hanbeli’de mekruhtur. İmam-ı Ebu Yusuf da mekruh dedi. Bu bakımdan
Hanefiler yalnız başına Cuma günü oruç tutmamalıdır.
Sadaka-i fıtır, Hanefi’de Ramazan-ı şerifte verilir. Ramazandan önce ve
bayramdan sonra da vermek caiz ise de, bayram namazından önce verilmiş olması
daha çok sevaptır. Şafii’de Ramazandan önce, Maliki’de ve
Hanbeli’de ise bayramdan önce verilemez. Hanefi’de nisaba ulaşanın
fıtra vermesi vacip, diğer üç mezhepte, bir günlük yiyeceği olanın fıtra vermesi
farzdır. Hanefi’de hanımın fıtrasını kocası vermez, diğer üç mezhepte
vermesi lazımdır.
Sual: Erkek veya bayan kadın doktoru veya ebe, Ramazanda, abdestli iken bir
kadına doğum yaptırsa, orucu, guslü veya abdesti bozulur mu?
CEVAP
Hanefi mezhebindeki kadın doktorunun veya ebenin, Ramazan-ı şerifte doğum
yaptırmakla orucu, abdesti ve guslü bozulmuş olmaz. Zaruretsiz erkek doktora
doğum yaptırmak caiz olmaz.
Sual: Oruçlu iken rahimden ültrasonla muayene olmak orucu bozar mı?
CEVAP
Alete jel gibi bir şey sürüyorlar, rahme yağ veya jel gibi bir şey girince
oruç bozulmuş olur. Eldivenle muayene etse de, eldivene bir şey sürülmüş ise
yine oruç bozulur. İçeriye az da olsa bulaşacak bir şey girerse oruç bozulur.
İkinci bir husus da kadın, muayene esnasında zevk alırsa cünüp olur ve oruç
bozulur. Zevk almazsa bozulmuş olmaz.
Sual: Tam İlmihal’de, (Bir şeyin hepsi girip çıkarsa, abdesti de, orucu
da bozar) deniyor. Erkeğin arkadan, kadının ön veya arkadan kullandığı fitil,
abdesti ve orucu bozar mı? Bir de çubuklu bir aletle hap konuyor, bu farklı mı?
CEVAP
Gündüz oruç iken, içeri tamamen giren şey, orucu bozar. Fitil de bozar.
Yarısı dışarıda kalırsa orucu bozmaz. Fitil içeri girdikten sonra, dışarı
çıkarsa abdesti bozar. Fitil içeri girip çıkmazsa, abdesti bozmaz. Çubukla konan
farklıdır. Çünkü içeri girince, çubuğa az da olsa içeriden bir yaşlık bulaşır.
Yaşlık, çubukla dışarı çıkınca abdest bozulur.
Sual: Ağızdaki kanı yutmak abdesti ve orucu bozar mı?
CEVAP
Ağzın içi, abdestin bozulmasında, iç organ sayılır. Orucun bozulmasında,
bedenin dışı sayılır. Bunun için, dişten ve ağızdaki yaradan çıkıp ağızdan
dışarı çıkmayan kan abdesti bozmaz. Ağızdan dışarı çıkınca, tükürükten çoksa
bozar. (Halebi)
Ağız bazen bedenin içi sayılır. Bunun için, oruçlu kimse, tükürüğünü yutarsa,
orucu bozulmaz. İnsanın içindeki necasetin mideden bağırsağa geçmesi gibi olur.
Ağızdaki yaradan yahut mideden ağza kan çıkması, abdesti ve orucu bozmaz. Bu
kanı tükürünce veya yutunca, tükürük kandan çok ise, yani sarı ise, yine
bozulmaz. Mideden gelen başka şeyler ağza geldiği zaman da böyle olup, abdest ve
oruç bozulmaz. Ağız dolusu, ağızdan dışarı çıkarsa, ikisi de bozulur. Ağzın içi,
bazen de, bedenin dışı gibi olur. Ağza su alınca oruç bozulmaz.
(Bahr-ür-râık, Cevhere)
Demek ki, ağızdaki kanı tükürünce orucu bozulmaz, yutunca da abdest bozulmaz.
Kan yutulursa oruç bozulur, tükürülünce de abdest bozulur.
Astım spreyi orucu bozar
Sual: Astım spreyi, kulak ve burun damlası ile dil altı hapı kullanmak,
makata veya hazneye sokulan ültrason orucu bozar mı?
CEVAP
Bunların hepsi orucu bozar ve kaza gerekir.
Astım spreyi, oksijen değildir. İçinde ilaç vardır. Orucu bozar. İlacın orucu
bozduğu bütün fıkıh kitaplarında yazılıdır.
Kulağa yağ ve ilaç damlatılması da orucu bozduğu bütün fıkıh kitaplarında
yazılıdır.
Buruna sıvı ilaç damlatılması da orucu bozar. Katı merhem sürülürse bozmaz.
Dil altı hapı ise ilaçtır, mukoza denilen yumuşak dokudan emildiği için, deri
altına iğne ile ilaç zerki gibidir. Orucu bozar.
Ültrasona, merhem gibi kaygan bir madde, yani jel sürülüyor. Vücudun içine bu
jel girince, oruç bozulmuş olur. Eldivenle muayene yapılınca da, eldivene ilaç
veya jel sürülüyorsa, böyle muayene de orucu bozar.
Teknik gelişti, mükemmel cihazlar yapıldı, tedavi şekilleri geliştirildi,
ancak insan vücudu değişmedi, ona eklenen çıkan olmadı. Oruç bir ibadettir. Bu
ibadetin fazileti ve şartları din kitaplarımızda bildirildi. Bu kıyamete kadar
geçerlidir.
Eskiden bilinmiyordu, şöyleydi böyleydi demek cahilliktir. O zamanlar vücuda
girenler çıkanlar yok muydu, yani vücuda hiçbir şey girmiyor çıkmıyor muydu?
İbadetleri zamanla değiştirmek, dini değiştirmek olur.
Tabii delikler ve oruç
Sual: Göze konan ilaç, boğaza kadar indiği halde orucu bozmuyor da, ne diye
kulağa veya burna konan ilaç orucu bozuyor?
CEVAP
Fıkıhta bir kural var:
Tabii menfezlerden [yaradılışta bulunan deliklerden] giren şeyler orucu bozar.
Bunun için tabii delik olan kulağa ilaç veya yağ konunca oruç bozuluyor. Burun
da tabii deliktir. Sıvı ilaç burna püskürtülürse orucu bozar. Tabii menfez olan
makattan da içeri giren şeyler de orucu bozar. Göz tabii delik değildir. Bunun
için göze damlatılan ilaç orucu bozmuyor.
Bazı kimseler, yukarıdaki kuralı iyi bilmedikleri için iğne olmak orucu bozmaz
sanıyorlar. İğne tabii delikten içeri girmiyor ki diyorlar. Sağlam derinin
üstünden emilen ilaçlar orucu bozmaz, ama, yaralı deriden içeri girip sindirim
yoluna ulaşan ilaçlar bozuyor. Yapılan iğne ve serumlar, sindirim yoluna
ulaştığı için dört mezhebe göre de oruç bozuluyor.
Sual: Ramazanda, bayılanı ayıltmak için ağzına su akıtılsa orucu bozulur mu?
CEVAP
Evet, boğaza su girince oruç bozulur. Kaza gerekir, kefaret gerekmez.
Sual: Açık olan yaraya merhem, kolonya, tentürdiyot, oksijenli su sürülse
oruç bozulur mu?
CEVAP
Kolonya, tentürdiyot, oksijenli su oruca kesinlikle zarar vermez.
Açık olan yaraya konulan ilaç, beyne ve hazım yoluna gittiği bilinirse, oruç
bozulur. İçeri gittiği iyi bilinmezse, imameyne göre bozmaz. İmam-ı azama göre
ilaç sıvı ise bozar. İçeri sızdığı iyi bilinmeyen ilaç katı ise, üç imama göre
de, bozmaz. (Merakıl-felah şerhi)
Sual: Oruçlu iken, ağrıyan dişlere ilaç koymak caiz; fakat dişleri
macunla fırçalamak mekruh deniyor. Bunun sebebi nedir?
CEVAP
Ağrıya ilaç koymak bir ihtiyaçtır. Çok ağrırsa, zaruret halini alır. Ağız,
oruçta vücudun dışı olduğu için ağza alınan veya dişe konan ilaç orucu bozmaz.
Bir ihtiyaçtan dolayı olduğu için mekruh da olmaz. Fakat diş, normal fırça ile
fırçalanabilir. Macunla fırçalamak zaruret değildir. Bir de, macun yutulursa,
orucun bozulma tehlikesi vardır. Orucun bozulma tehlikesi olan bir işi yapmak,
mekruh olur. Bunun gibi, cünüp olma tehlikesi varken hanımını öpmek de
mekruhtur. Oynaşırken cünüp olma ihtimali vardır. Tehlikeden uzak durmak
gerekir. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Uçurumun kenarında dolaşan kimse, her an uçuruma yuvarlanabilir.)
[Buhari]
Onun için, oruçluya mekruh olan işlerden uzak durmaya çalışmalıdır.
Sual: Kan aldırmak ve iğne vurdurmak yani enjeksiyonla deriye ilaç zerk
ettirmek orucu ve abdesti bozar mı?
CEVAP
Genel kaide şöyledir:
Vücuda giren şeyler orucu bozar, vücuttan çıkan şeyler de abdesti bozar.
Bu kaidenin istisnaları da vardır.
Kan aldırmak abdesti bozar, orucu bozmaz. Vücuda enjeksiyonla ilaç girince
abdesti bozmaz, ama orucu bozar.
Abdest için istisnalar:
Vücuttan çıktığı halde ter, sümük ve balgam gibi şeyler abdesti bozmaz.
Oruç için istisnalar:
Vücuttan çıkan şeyler orucu bozmadığı halde, isteyerek ağız dolusu kusmak orucu
bozar. Vücuda giren şeyler orucu bozduğu halde, balgam yutmak orucu bozmaz.
Oksijen gazını almak, esans koklamak orucu bozmaz. Burna gelen akıntıyı yutmak
orucu bozmaz. Sağlam deriden vücuda girdiği halde, göğse konan kalb ilacı, kola
sarılan sigara yakısı orucu bozmaz. Göze konan ilaç orucu bozmaz, ama kulağa
konursa bozar.