Sual: Namaz vaktinin girdiğinde şüphe edilerek kılınsa, sonra, vakit
girdikten sonra kılındığı anlaşılsa, namaz kılınmış olur mu?
CEVAP
Namazın sahih olması için, namaz vaktinin girdiğini iyi bilmek gerekir.
Vaktin girdiğinde şüphe ederek kılsa, sonra vakit girdikten sonra kıldığı
anlaşılsa, kıldığı namaz sahih olmaz.
Vaktin girdiği, adil bir Müslümanın okuduğu ezan ile anlaşılır. Ezanı okuyan
adil değilse, vaktin girip girmediğini kendi araştırır. Girdiğini çok
zannedince, kılar.
Din işlerinde adil Müslümanın sözüne inanılır. Mesela, kıbleyi, bir şeyin temiz
ve necis olmasını, helal, haram olmasını haber verince inanılır. Haber veren
fasıksa yahut fasık olduğu belli değil ise, doğru söyleyip söylemediğini
araştırıp, zannettiğine göre hareket eder. Çünkü çok zannetmek, iyi bilmek
demektir.
Namaz vaktinin girdiğini haber vermek ibadettir. Burada da, namaz vaktini bilen,
akıl baliğ, adil bir erkeğin ezanına inanılır. Fasık müezzinin haber vermesine
de inanılmaz. Vaktinden önce okunan ezan sahih olmaz. Büyük günah olur. Ezan,
belli kelimeleri, belli şekilde okuyarak, namaz vaktinin girdiğini bildirmektir.
Yüksek yere çıkıp okumak sünnettir.
Vakit girdi zannederek
Sual: Bir namazı vakti girmiştir diye zannederek kılsak, vakit de gerçekten
girmiş olsa, bu namazlarımız sahih olmaz mı? Yani namazları vakitlerinde
kıldığını bilmek şart mıdır?
CEVAP
Evet şarttır. S. Ebediyye’de diyor ki:
Namazın sahih olması için, vaktinde kılmak ve vaktinde kılındığını bilmek
şarttır. Vaktin girdiğinde şüpheli olarak kılıp, sonra vaktinde kılmış olduğunu
anlarsa, bu namazı sahih olmaz. (Mizan-ül-kübra)
Vaktin içinde olduğunu bilerek, vaktin farzı diyerek, başladığı namazı kılarken,
vakit çıksa ve çıktığını bilmese sahih olmaz. Bu günün farzı deseydi, sahih
olup, kaza olurdu. Vakti girmeden kılınan farz, nafile olur. Vakti çıktıktan
sonra kılınmış ise, kaza olur. Yani (Bu günün öğle namazını eda etmeye) diye
niyet eden kimse, vakit çıkmış ise, öğleyi kaza etmiş olur. Bunun gibi, öğle
vakti çıktı sanarak, (Bugünkü öğleyi kaza etmeye) niyeti ile kılınca, vakit
çıkmadığı anlaşılınca, öğleyi eda etmiş olur. Her ikisinde de aynı namaza niyet
etmiş, yalnız vaktin çıkmasında yanılmıştır.
Fakat, geçmiş öğle namazını kazaya niyet ederek kıldığı namaz, o günün öğle
namazının yerine geçmez. Çünkü, bugünün namazına diye niyet etmemiştir. Böylece,
eda niyeti ile kılınan öğle namazı geçmişte kılınmamış bir öğle namazının yerine
geçmez. Bir kimse, senelerce, öğleyi vaktinden önce kılmış olsa, ve hepsine
(Üzerime farz olan öğleyi kılmaya) diye niyet etse, o günkü öğleyi düşünmese,
her gün bir evvelki öğleyi kaza etmiş olur. Yalnız son öğleyi ayrıca kaza etmesi
lazım olur. O günkü öğleyi niyet etse, eda dese de, demese de, her gün o günkü
öğleyi eda etmiş olup, vaktinden önce oldukları için, hiçbiri öğlenin farzı
olmaz, nafile olur. Hepsini kaza etmesi lazım olur.
Görülüyor ki, namazların vakitlerini bilmek ve vaktin içinde kılmış olduğunu
bilmek lazımdır.
Vakit çıkınca kılınan namaz
Sual: Vaktinin çıktığını bilmeyerek, mesela öğle namazını kılmaya diye niyet
edilse, kıldığı namaz sahih olur mu?
CEVAP
Eğer, (Bugünkü öğle namazına) diye niyet ettiyse, o günkü öğle
namazını kaza etmiş olur. Öğlenin vakti içinde olduğunu bilerek,
(vaktin farzı) diyerek, başladığı namazı kılarken, vakit çıksa ve çıktığını
bilmese, kıldığı namaz sahih olmaz. Vaktin çıktığını bilse namazı sahih olur.
Niyet ederken, bugünkü öğle namazının farzı deseydi, vakit çıksa da, namaz sahih
olup, kaza etmiş olurdu. Vakti girmeden kılınan farz, nafile olur. Vakti
çıktıktan sonra kılınmış ise, kaza olur. Bunun gibi, öğle vakti çıktı sanarak,
(Bugünkü öğleyi kaza etmeye) diye niyet edince, sonra vakit çıkmadığı
anlaşılmışsa, öğleyi eda etmiş olur.
Şüpheli namaz kılmak
Sual: Vaktin çıkıp çıkmadığına şüphe edilerek namaz kılınsa ve bu namazın
vaktinde kılındığı anlaşılsa, namaz sahih olur mu?
CEVAP
Sahih olması için, vaktinde kılmak lazım olduğu gibi, vaktinde kıldığını
bilmek, şüphe etmemek de farzdır.
Vaktin girdiğinde veya çıktığında şüpheli olarak namaz kılıp, sonra vaktinde
kılmış olduğunu anlarsa, bu namazı sahih olmaz.
Sahih olması için, vaktin içinde kıldığını bilmesi şarttır, şüpheli kılmamalı.
(Bugünkü... namazının farzını kılıyorum) diye niyet etmeli. Vakit çıkmamışsa
eda, vakit çıkmışsa kaza olur.
Vaktin girdiğini bilmek
Sual: Namaz vaktinin girdiğinden emin olmayan, vakit girmiş diyerek namazı
kılsa, sonradan vakit girmediğini veya girdiğini anlasa, namazı sahih olur mu?
CEVAP
İki durumda da, namazı sahih olmaz. Sahih olması için, vaktinde kılmak lazım
olduğu gibi, vaktinde kıldığını bilmek, şüphe etmemek de farzdır. Vaktin
girdiğini çok zannedince kılmalıdır. Çok zannetmek, iyi bilmek, emin olmak
demektir. Bir namaz, vakti gelmeden önce, kılınırsa, sahih olmaz. Kasten vakit
girmeden önce kılınırsa, büyük günah olur. Tevbe etmesi ve tekrar kılması
gerekir.
Vakit girerse
Sual: Öğleyi kılarken ikindi ezanı okunursa, namaza devam edecek miyiz?
CEVAP
Sabah namazı hariç, diğer namazları kılarken bir sonraki vakit girse o namaz eda
olarak sahihtir.