Sual: Büyük cihaddan maksat, nefsle cihadsa, Eshab-ı kiramın nefsleri
de itminana kavuştuğuna göre, nefsle cihad bizim gibi insanlar için midir?
CEVAP
Evet, nefsle cihad, bizim gibi insanlar içindir. Aşağıda açıklandığı gibi,
Eshab-ı kiram için ise, bedene karşı yapılan cihaddır. Bir hadis-i şerif meali
şöyledir:
(Küçük cihaddan döndük, nefsle olan büyük cihada başladık.) [Deylemi,
Beyheki, Hatib-i Bağdadi, İ. Gazali, İ. Suyuti]
İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Nefs mutmainne olunca, kıl kadar azgınlık, taşkınlık yapmaz. İslamiyet’e tam
teslim olmuş, her kötülüğü yok olmuştur. Sahibi için kendini yok etmiştir. Böyle
olan nefsin İslamiyet’e uymaması, imkânsızdır. Nefs Allahü teâlâdan, Allahü
teâlâ da ondan razı olunca, artık taşkınlık, azgınlık yapamaz. Azgın olandan
razı olunmaz. Allahü teâlânın razı olduğu nefs, razı olmayacak bir şey yapabilir
mi?
Hadis-i şerifte bildirilen büyük cihad, bedene, cesede karşı yapılan cihaddır;
çünkü insanın bedeni, su, ateş, toprak ve hava gibi birbirine zıt, ters olan
dört türlü maddeden yapılmıştır. Her çeşit madde, başka şeyler istemekte ve
başka şeylerden kaçmaktadır. İnsanın şehvani istekleri, bedenden doğmaktadır.
Gazap etmesi, istememesi de, bedenden ileri gelmektedir. İnsanda bu cihadın sonu
olmaz. Nefsin itminana ermesi, bu cihadı ortadan kaldırmaz. Kalbin vilayet
makamına kavuşmasıyla, bu cihad yok olmaz.
İnsanda, bu cihadın bulunması, çeşitli faydalar sağlamaktadır. Böylece beden
temizlenir. Ahirette yüksek derecelere kavuşur. Dünya hayatında, beden kalbe
tâbidir. Ahirette, iş bunun tersinedir. Orada kalb bedene tâbi olur. İnsan
ölünce ahiret hayatı başlar. Bu cihad biter. (2/50)