Sual: Salih müslüman olarak yaşayıp, imanla ölmek için, neler yapmak
gerekir?
CEVAP
Dinimizin emir ve yasaklarına riayet etmek gerekir. Şu yedi geçidi geçen,
muradına kavuşur. Bu geçitler: 1- İlim, 2- Pişmanlık, 3- Eşkıya, 4- Bela, 5-
Sebep, 6- İhlas, 7- Şükür geçitleridir. Bunlar nasıl geçilir?
1- İlim geçidi
İlimsiz bir şey olmaz. İlim öğrenmek herkese farzdır. İlim, gerçek bir
rehberdir. İlim başlara taçtır, herkes ona muhtaçtır. Doğru ibadet yapabilmek,
hakkı bâtıldan ayırmak için, ilim öğrenmek şarttır. İlmi bugün bir âlimden
öğrenmek kolay olmadığına göre, herkes bir âlimden öğrenemeyeceğine göre, gerçek
İslâm âlimlerinin yazdıkları muteber eserleri okuyup öğrenmek gerekir. Birkaç
hadis-i şerif meali:
(Âlim ile oturmak, yüzüne bakmak ibadettir.) [Hakim]
(Âlimin nefesi zikir ve tesbihtir.) [Deylemi]
(Allahü teâlâ cahilin bir günâhını affetmeden önce, âlimin kırk günâhını
affeder.) [Ebu Nuaym, Hatib]
(Âlimin iki rekât namazı, cahilin bin rekâtından daha hayırlıdır.)
[Şirazi]
(Âlimlerin uykusu ibadettir.) [İ.Gazali, İ. Rabbani, T. Kurtubi
muhtasarı]
Âlim, yatarken sabah namazına kalkacağım, yarın şu faydalı işleri yapacağım diye
niyet ederek uyur ve uykusu ibadet olur. Âlimin uykusu, câhilin ibadetinden
hayırlıdır.
Câhil, ibadet ediyorum diye bid’at işleyebilir, günaha ve küfre düşebilir. Hakkı
söyleyeceğim diye fitneye sebep olabilir. Onun için (Câhil ile bal yeme, âlim
ile taş taşı) demişlerdir. İlmi ağaca benzetirsek, ibadet bu ağacın meyvesi
gibidir. Ağaç olmadan meyve olmaz. Fakat meyvesiz ağacın az da olsa kıymeti
vardır. Odun olarak istifade edilebilir. Bunun için ilmiyle âmil olmayan âlimi,
muma benzetirler. Başkalarını aydınlattığı halde, kendisini yakıp bitirir.
Herkesin, tevhid ilminden doğru itikadı bilecek kadar öğrenmesi ve namaz-oruç
gibi ibadetler için lüzumlu ilimleri bilmesi farzdır. Herkese her nimeti
gönderen, yalnız Allahü teâlâdır. Her şeyi var eden, ancak O’dur. Her varlığı
her an varlıkta durduran, hep O’dur. Allahü teâlâ birdir, ortağı ve benzeri
yoktur. Bütün noksan sıfatlardan beridir. Kullardaki bütün iyi sıfatlar, O’nun
lütuf ve ihsanıdır. Hayatımız, aklımız, bilgimiz, gücümüz, işitmemiz,
söyleyebilmemiz hep O’ndandır.
İlim geçidi, meşakkatli ise de, hedefe ulaşabilmek için geçilmesi şarttır.
İhlassız ve ibadetsiz, bu geçit geçilmez. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Âlimlere övünmek, cahillerle tartışıp, onları susturmak, insanların
teveccühünü kazanmak için ilim öğrenen, Cehenneme gider.) [Tirmizi]
Peygamber efendimiz, miraç gecesi Cehennemdekilerin çoğunun fakirler olduğunu
görmüştü. Bu fakirlerin, mal para fakiri değil, ilim fakirleri [cahiller]
oldukları bildirilmiştir. O halde, Allahü teâlânın emir ve yasakları öğrenilip,
ilmiyle âmil olmaya çalışılırsa, Allah’ın izniyle, bu engel de, geçilmiş olur.
2- Pişmanlık geçidi
İlim geçidini geçenin, günahlarına pişman olup, tevbe etmesi gerekir. Tevbe
etmeyen ibadetlerinde başarılı olamaz. Çünkü günahların yükü, ağırlığı,
perişanlığa sebep olur. Her günah bir bağ, bir engeldir. Bu bağları koparıp,
engelleri aşarak iyilik yapmak zordur. Günahlar kalbi karartarak her türlü hayra
mani olur. Hayra koşma arzusu olmayan, günahlarla bağlanmış demektir. Günahlara
pişman olmak ve kendinde hakkı olanların rızalarını almak farzdır. Tevbe,
gazab-ı ilahiden korkup, rıza-i ilahiye kavuşmak için, günah işlememeye
azmetmektir. Tevbenin doğru olabilmesi için gerekli dört şart:
1- Bir daha günah işlemeyeceğine, kesin olarak karar vermek.
2- İşlediği günahlara tevbe etmek. İşlemesi muhtemel olan günahlardan da,
Allahü teâlâya sığınmak.
3- Tevbe ettiği günahı tekrar yapacak güçte olmak. Mesela, eşkıyalık
yapıp da, felçli olanın, (Artık eşkıyalık yapmayacağım) demesi abes olur. İstese
de yapamaz. Ama yalan, iftira gibi günahları işleyebilir.
4- Tevbe, sırf Allah’ın rızasına kavuşmak ve gazabından kurtulmak için
yapılmalıdır. Dünyevi gayelerle yapılan tevbe, makbul değildir. Mesela,
insanların korkusundan dolayı tevbe etmiş olmamalı. Midesi ağrıdığı için içkiyi
bırakan, içkiyi bırakmış sayılmaz. Tevbe, pişman olmak demektir. Bir hadis-i
şerif meali:
(Günahlara pişmanlık, tevbedir.) [Hakim]
Tekrar günah işleme korkusu, tevbeye mani değildir. Tevbeyi bin kere bozsak da,
yine tevbe etmeliyiz. Günahlar üç kısımdır:
1- Namaz kılmamak, oruç tutmamak gibi kazası farz olan günahlar. Bunlar
için, tevbe edip, kaza etmeye çalışmalı.
2- İçki ve kumar gibi günahlar için, tevbe edip bir daha yapmamalı.
3- Kul hakları ile ilgili günahlar. Bunlar, mal, can, namus ve gıybet ile
ilgili olabilir.
Bu geçidin, aşılması güçtür, bir an önce geçilmezse daha büyük zararlara sebep
olur. Gecikmesi çok tehlikelidir. Günahla kalb kararır, pişman olup tevbe
etmedikçe kalb temizlenmez. Eğer günahlarımız bizi korkutmuyor, ibadet etmeye
zaman ve zemin bulamayıp doğru yola gelemiyorsak, kalbimiz kararmış demektir.
Hiçbir günahı küçük görmemeli. Her gün tevbe ve istiğfar etmelidir. Bir hadis-i
şerif meali:
(Günahına tevbe eden, hiç günah işlememiş gibidir.) [Taberani]
Günahlarımızı teker teker düşünerek ağlamalıyız. Kırık kalble Allahü teâlâya dua
etmeliyiz! Mesela, (Ey Rabbim, kaçak kulun, aciz kulun, günahkâr kulun,
kapına geldi. Senden af ve mağfiret diliyor. Günahlarımı affet, ömrümün kalan
kısmında sana isyan etmekten beni koru! Çünkü her şey senin kudretindedir)
diye dua ve tevbe etmelidir. Bu engeli de, geçmek için kural:
(Günah işlerken, acizlik göstermediğin gibi, tevbede de, acizlik gösterme!)
3- Eşkıyalar geçidi
Bu geçitte, insanı soyup soğana çevirecek dört eşkıya bulunmaktadır. Bunlar;
dünya [yani faydasız iş], kötü arkadaş, şeytan ve nefistir.
Birinci eşkıya, dünyadır. Yani faydasız şeyler ve haramlardır. Dünya
geçicidir. Dünyada yapılan iyilikler, ahiret içindir. Sonsuz olanı, geçici olana
tercih etmelidir. Dünyanın faydasız şeylerinden yüz çevirip, Allah için olan
işlerle meşgul olmalı, salih âlimlerle beraber olmaya çalışmalıdır. Bir hadis-i
şerif meali şöyledir:
(Âlimin sohbetinde bulunmak, bin rekat nafile namazdan üstündür.) [İ.
Gazali]
Allah’a bağlanmak için, uzun emelden, imkansız olan muratlardan, hayal peşine
düşmekten, insanı meşgul edecek faydasız düşüncelerden de, uzak durmalıdır.
Allah sevgisinden başka, her sevgiyi kalbden çıkarmalıdır. Allah sevgisine
götürecek şeyleri sevmek, Allah sevgisindendir. Allahü teâlâ, dünyanın, Allah
için olmayan her şeyine, düşmandır. Allah’ı seven, O’nun sevmediklerine düşman
olur, haramlardan zevk almaz. Çünkü haram, ateş gibidir, hatta ateşten daha
yakıcıdır. Ahiret ateşinin şiddetini düşünen, haram ateşine elini uzatmaktan son
derece kaçar. Zehirli necaset, süslü bir pasta haline getirilse, altın tabak
içine konsa, bilen biri, onun süsüne, cilasına aldanmaz. Ama, pastanın içinde,
ne olduğunu bilmeyen, onu yiyebilir. Hatta, bu çok hoş görünen pastayı, yemediği
için arkadaşını ayıplar, onu aptallıkla suçlar. Alkolik olan da, içki içmeyeni
böyle ayıplar.
İkinci eşkıya, kötü arkadaştır ki, şeytandan ve nefisten daha zararlıdır.
Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Kişinin dini, arkadaşının dini gibidir. O halde, kiminle dostluk ettiğinize
dikkat etmelisiniz.) [Hakim]
Kötü bir arkadaşı düzeltmek için, onunla düşüp kalkmaya çalışırsan, sen onun bir
eğrisini düzeltmeye çalışırken, o senin on doğrunu bozar. Bir hadis-i şerif
meali:
(Akıllı, diline sahip olur, zamanını iyi kullanır, işine yönelir ve en sağlam
dostuna karşı da ihtiyatlı olur.) [Deylemi]
Tanımadıklarımızdan, zarar görmeyiz. Ne zarar görmüşsek, tanıdığımız kötülerden
görmüşüzdür. Bunun için, kötü arkadaştan aslandan kaçar gibi kaçmalıdır.
Üçüncü eşkıya, şeytandır. Şeytanın şerrinden kurtulabilmek için onun
hilelerini bilmek gerekir. Nasıl ev sahibi uyanıkken eve hırsız giremezse,
şeytan da uyanık olana hile yapamaz. İlim geçidini geçen, şeytanın yaptığı
hileleri bilir, ona göre tedbirini alır.
Dördüncü eşkıya, nefsimizdir. Nefis, o kadar ahmaktır ki, her istediği
kendi zararınadır. Çok zararlı bir düşmandır. İçtedir. İçteki yaranın tedavisi
zordur. Nefis, aynı zamanda, insanın binek atıdır. Nefis çok beslenirse çok
azar, ele avuca sığmaz, azgın bir atın sürücüsünü yere attığı gibi yere vurur.
Çok zayıflatılırsa, bu da kötüdür. Onunla hayırlı işler yapılmaz. Gemle idare
edilebilecek kadar beslemeli.
4- Belalar geçidi
İbadet ederken, gelecek şu belalara sabretmeli:
1- Rızık ve geçim derdi, gafilleri doğru ibadet etmekten alıkoyar. Her
canlının rızkını, Allahü teâlâ verir. Sebeplere yapışarak, rızık için çalışmalı.
Hem çalışmalı, hem de Allahü teâlâya tevekkül etmelidir. Tevekkül, gerekli
tedbirleri aldıktan sonra, neticeyi Allah’tan beklemektir. Rızık için tevekkül
edenin, imanı kuvvetlidir. Bir hadis-i şerif meali:
(Eğer Allahü teâlâya hakkıyla tevekkül etseydiniz, sabah aç kalkıp, akşam tok
dönen kuşlar gibi, sizin de rızkınızı verirdi.) [Tirmizi]
2- Kuruntu, huzurlu ibadet etmeyi önler. Bundan kurtulmanın çaresi, gerekli
tedbirleri aldıktan sonra, işin sonucunu Allah’a bırakmaktır. Çünkü biz, bir
şeyin sonucunun iyi mi, kötü mü olacağını bilemeyiz. Hayır sandığımız çok şey,
şerle sonuçlanabilir, şer sandığımız çok şey de, hayırla sonuçlanabilir. Bir
âbidin, şeytanı görmek için yaptığı dua, kabul olur. Şeytan buna, (Eğer yüz
yıllık ömrün olmasaydı, şimdi seni öldürürdüm) der, gözden kaybolur. Âbid
de, (Önce dünyadan murat alayım, sonra tevbe ederim, nasıl olsa Allah
tevbeleri kabul eder) diyerek ibadeti bırakır, sefahate dalıp felakete
düşer. Tevbe etmeye fırsat kalmadan, genç yaşta ölür.
3- Belalar, ibadet etmeyi engelleyebilir. Bir hastalık, bir bela gelince
bağırıp çağırmak faydasızdır. Aksine zararlı olur. Bunun çaresi, Allah’ın
takdirine razı olmaktır.
4- Belaların ve çekilen zahmetlerin getireceği perişanlıktan kurtulmanın
çaresi, sabretmektir. Sabırlı olmayan, başarılı olamaz.
Dünya, zahmet ve bela âlemidir. Dünyaya gelen bu musibetlere mâruz kalacaktır.
Bir kimsenin ana baba, kardeş, evlat veya dostlarından biri ölebilir, çeşitli
hastalıklara mâruz kalabilir, iftiraya uğrayabilir, malını mülkünü kaybedip
iflâs edebilir. Bu felaketlere sabretmezse devamlı huzursuz olur, doğru dürüst
ibadet edemez. Dünya ve ahiret hayatını kazanmak isteyenin, açlığa, insanların
kötülemesine ve çeşitli musibetlere sabretmesi gerekir. Allah’tan korkarak
sabreden, sıkıntılardan kurtulur, muradına erer. Allahü teâlâ, Eyüp
aleyhisselâmı sabrından dolayı övmüştür. Bir anlık sabır, büyük hayırlara
kavuşturur. Sabır, erişmek istenilen şeylerin anahtarıdır. Her hayra sabırla
ulaşılır. Mukadder olan şey başa gelir, eğer sabredilirse ecri görülür.
Sabredilmez bağırılır, çağırılırsa, günaha girilir ve huzursuz olunur. Bir
hadis-i kudsi meali:
(Kaza ve kaderime razı olmayan, belalara sabretmeyen, verdiğim nimetlere
şükretmeyen, benden başka rab arasın!) [Taberani]
Allahü teâlâ, sevdiklerini sıkıntılara mâruz bırakır. Hadis-i şerifte buyuruldu
ki:
(En şiddetli bela, Peygamberlere, velilere ve benzerlerine gelir.)
[Tirmizi]
Allahü teâlânın gönderdiği bela ve sıkıntılara sabrederek göğüs germek, büyük
nimettir. Sabredemeyen, felakete maruz kalır ve bu engelden geçemez.
5- Sebepler geçidi
Bu geçit, havf ve reca engelidir. Havf, yani Allah korkusu, günah işlemeye
engel olur. Nefsimiz, günah işlemeye meyyaldir. Korkmazsa, nefsi gemlemek mümkün
olmaz. Salih bir zat, günah işlemek ister. Çok sıcak, özel bir banyoya gider.
Çok sıcak olan su, bu zatın elini yakar. Sıcakta fazla duramaz bayılır, kendini
dışarı atar. Bir süre sonra kendine gelir. Sonra nefsine der ki: (Şu sıcaklığa
dayanamadın, Cehennem ateşine nasıl dayanırsın? Dayanamayacağın cezaya kendi
elinle çarptırılmak istemen ahmaklıktır.)
Allah korkusu olmazsa nefis, ibadetlerindeki kusurları göremez, üstelik ibadeti
ile de övünür. İbni Mübarek hazretleri nefsine der ki: (Salihlerin söylediğini
söyler, münafıkların yaptığını yaparsın. Bu hâlinle, bir de Cenneti nasıl
istersin?)
Reca, yani ümit, Allah’a ibadet etmeye sebep olur. Nefse, ibadet ağır gelir.
Nefse, bu çektiklerinin karşılığı, 10, 700, hatta daha fazlasıyla verileceği
bildirilirse, o zaman hayırlı işler pek ağır gelmez. Hoşlandığı şeye kavuşmak
için, sıkıntılara katlanır. İşin sonunda para alacağını ümit eden hamal, ağır
yükleri sıcakta terleyerek, soğukta üşüyerek seve seve götürür. Hasat zamanı
ürün alacağını ümit eden çiftçi, bütün yıl, soğuk sıcak demeden çalışır. Ömrünün
son kısmını rahat geçirmek için yurt dışına giden işçi, yabancıların kahrını
çeker. İşte nefse, Cennette hayal edilemeyecek kadar çok nimetlerin bulunduğu,
iman edip salih amel işleyenlerin, bu nimetlere kavuşacakları anlatılırsa,
ibadetler kolay gelir.
Bu geçidin, iki yanında tehlikeli iki yol vardır. Birisi (yeis) yolu,
yani Allahü teâlânın rahmetinden ümidini kesme yolu, öbür tarafındaki yol da,
(güven) yolu, yani Allahü teâlânın azabından emin olma, korkmama yolu. Bu
iki yol da çok tehlikelidir. Bu yolda yürüyenlerin ayakları kayıp, derhal
uçuruma yuvarlanırlar. Orta yol ise (Havf ve reca) yoludur. Yani
Allah’tan korkup, rahmetinden de ümidini kesmeme yolu. Bu yol, korku ile karışık
sevgi ve ümit yoludur.
İnsan, kendi acizliğini düşünerek, Allahü teâlânın azabının çok çetin ve çok
şiddetli olduğunu iyi bilmelidir. Dünyada hiç bir şeyine güvenmemeli. Ne ilmine,
ne ibadetine, ne soyunun yüce olmasına, hasılı hiç bir faziletine güvenmemeli.
Allahü teâlâ, 80 bin yıl ibadet edip yeryüzünde secde etmediği yer bırakmayan
İblis’i, bir emrini yerine getirmediği için ebedi olarak kovdu. 80 bin yıllık
ibadetini yüzüne çarptı. O halde, Allah’ın azabından emin olmamak ve Ondan çok
korkmak gerekir.
Ne kadar çok günahkâr olursak olalım, yine Allah’tan ümit kesmeyelim! Çünkü
Allah’ın rahmeti boldur. Eshâb-ı kehfin köpeğini bile, Cennete koyacaktır.
Zâlimlerin şerrinden kaçıp, mağaraya giden müminlerin peşine düşen bir köpeğe,
Rabbimiz böyle muamele ederse, ömrünü dine hizmet etmekle geçiren müminlere ne
yapmaz? O halde günahımız çok diye Allah’ın rahmetinden ümidimizi kesmeyelim!
İbadetimiz çok diye de, kendimizi garanti Cennetlik bilmeyelim.
6- İhlas geçidi
Çok güzel ibadet etsek de, eğer ihlas yoksa hepsi boştur. İhlas,
yalnız Allah rızası için yapmak demektir. Kabul olmayan çok amelin, ne kıymeti
olur? Az da olsa ihlaslı ve devamlı ameller makbuldür. Bir hadis-i şerif meali:
(Allahü teâlâ, ancak ihlas ile yapılan ameli kabul eder.) [Nesai]
O halde, her işte niyeti düzeltmek, ihlassız yapmamak gerekir. İnsanların
takdirini kazanmak için, yaptırdığı çeşmenin taşına, (Falanca şu kadar para
yardım etmiştir) diye yazdıran kimsenin, yaptığı hayırlar boşa gider, üstelik,
şiddetli azaba da maruz kalır. Hayra teşvik için ismini yazdırmak riya olmaz ise
de, riyadan kaçmalıdır.
Altın bir vazoyu, bir liraya satmak, ahmaklıktır. Bir hayra karşılık, Allahü
teâlânın vereceği sevablar karşısında, kulların o kimseyi övmesinin,
milyonların, milyarların yanında bir kuruş kadar değeri yoktur. Böyle bir kula,
Allahü teâlâ, şöyle diyebilir: (Ey kulum, mutlak kudret sahibinin ben
olduğumu bildiğin halde, yaptığın iyiliklere karşılık, benim bilmem ve seni
ödüllendirmem yetmiyormuş gibi, bir de, insanların bilmesini ve seni övmelerini
istiyorsun. Bu vefasızlık değil mi? Kimin rızasını kazanmak için o hayırları
yapmışsan git, karşılıklarını onlardan al!)
Böyle bir hitap karşısında ne yapacağız? Bütün insanlar bizi beğense, el
üstünde tutsa; fakat Allahü teâlâ, beğenmese ne kıymeti vardır? Tersine, bütün
insanlar bizden nefret etse, Allahü teâlâ razı olsa ne zararı olur? Bununla
beraber, Allahü teâlânın sevdiği, beğendiği kimseleri, diğer insanlar da sever.
Hedefi yalnız Allah rızası olan kişiler, dünya ve ahirette rahat ederler.
Yapılan ibadetleri riya gibi, ucub da yok eder. Ucub, kişinin kendini,
ibadetlerini beğenmesi, yapılan hayırlı işleri kendinden bilmesidir. Ucba düşen,
Allah’ın lütuf ve ihsanını düşünemez. (Bunu ben yaptım, ben olmasaydım bu
olmazdı. Ben müdür olsam, bakan olsam, şöyle yapardım) demek ucub olur. Riya
ile ucub, farkına varılmadan amellere girer, onları bozar.
Süfyan-ı Sevri hazretleri, bir hacıya misafir olur. Ev sahibi oğluna, (Oğlum
ikinci hacdan gelirken aldığım tabağı getir) der. Süfyan-ı Sevri hazretleri
(Bu sözünle, yaptığın her iki haccı da ifsat ettin) diye buyurur. Ne kadar
kabul olmuş çok ibadet yapılsa da, yine kul, kendi ibadetiyle Cennete giremez.
Bir hadis-i şerif meali:
(Hiç kimse, kendi ameline karşılık, Cennete girmeye hak kazanamaz.)
Kulun kıymetli bir amelini götüren melekler, birinci göğe gelince, oradaki
vazifeli melek, (Götürün bu ameli, sahibinin yüzüne çarpın. O gıybet ederdi,
gıybet edenlerin ameli buradan geçmez) der. 2. gökteki melek, ihlassız
yapılan amelleri geçirmez. 3. kattaki melek, kibirlilerin amellerini geçirmez.
4. kattaki ucub edenlerinkini geçirmez. 5. kattaki hasetçilerinkini geçirmez. 6.
kattaki merhametsizlerinkini geçirmez. 7. kattaki melek, riyakârların amelini
geçirmez. Yedi kat göğü geçen amel bile, rıza-ı ilâhi kastedilmezse geri
çevrilir. O halde her işte, ihlasa çok önem vermeliyiz!
7- Şükür geçidi
Çok önemli altı engeli geçtik. Şimdi bu büyük nimetlere karşılık, Allahü
teâlâya şükretmeli, Ona olan minnet borcumuzu ödemeye çalışmalıyız! Nimetler,
şükredilirse devamlı olur, artar. Şükredilmezse yok olur. Bir âyet-i kerime
meali:
(Şükrederseniz elbette nimetimi artırırım. Nankörlük ederseniz, hiç şüphesiz
azabım çok şiddetlidir.) [İbrahim 7)
Bir hadis-i şerifte de, (Nimet, yabani bir kuştur. Uçup gitmemesi için,
ayağını şükürle bağlayın) buyuruldu. [R. Nasıhin]
Nimet iki kısımdır:
1- Dünyevi nimetler: Faydalı şeylere kavuşmak ve zararlı şeylerden
korunmak.
2- Dini nimetler: Hidayete ermek, küfür ve bid’atten korunmak.
Şükür, Allah’ın verdiği nimetleri yerinde sarf etmek, gizli açık Allah’a itaat
edip günahlardan kaçınmaktır. Kişi, Rabbinin verdiği nimetleri günaha vasıta
kılarsa, şükretmiş olmaz, nankörlük etmiş olur.
Bir hükümdar, bir hizmetçisine, çok değer verse, ona saray yaptırıp, emrine de
hizmetçiler tahsis etse, sarayı nimetlerle doldursa, (Bu nimetlere karşılık
günde sadece bir saat hükümdara hizmet edeceksin, diğer saatlerde serbestsin)
dese, hizmetçi bu bir saati, diğer hizmetçilerin elindeki, birkaç kuruş almak
için, yalvarmakla geçirse, hükümdar buna ne der? (Bu hizmetçi, yapılan
ikramın değerini takdir edemeyecek kadar aşağı biri. Bunu kapımdan kovun)
demez mi?
İşte insanlar, nefislerine uydukları zaman, bu hizmetçinin durumuna düşerler.
Dünya sevgisini, Allah sevgisinden üstün tuttukları için hakir olurlar. En büyük
nimet, salih Müslüman olmaktır. Verilen bu nimetler elden çıkarsa, büyük felâket
olur. Çünkü en acı ve en güç şey, sevildikten sonra itibardan düşmek,
yakınlıktan sonra kovulmak ve vuslattan sonra ayrılıktır.
Allahü teâlâ sana Müslümanlığı nasip ettiğine göre, Onun yanında itibar
sahibisin. Ona yakınsın. Bu nimetlerine şükretmezsen, itibardan düşer,
kapısından kovulabilirsin. Bu nimetleri saymak mümkün mü? Nimet bollaştıkça
şükrü zorlaşır.
Bir defa nefes alıp vermesek ölürüz. Bu hava nimetine günde kaç kere
şükrediyoruz? Bedavadan elde ettiğimiz için, şükrü aklımıza bile gelmiyor. Rahat
nefes alabilmenin kıymetini bilebilmek için astım hastası olmak mı gerekir? Bir
astımlı rahat nefes alabilmek için, görürken, kör olan bir âmâ, görebilmek için,
konuşurken lal olan konuşabilmek için, kolları varken kopan, ayakları sağlamken
felçli olan, duyarken sağır olan, tekrar eski nimetlerine kavuşabilmek için,
bütün varlıklarını vermeye hazırdırlar. Bu nimetlere sahip olan insanların
şükredebilmeleri için, bu nimetlerden yoksun olmaları mı gerekir? Akıl nimetini
düşünün, akılsız kimsenin hâlinden ibret almak ve Rabbimizin verdiği sayısız
nimetlere, her an şükretmek gerekir. Dört kişinin haline şaşılır:
Akıllı ama, âlim değil. Âlim ama, ilmiyle amel etmez. İlmiyle amel eder ama,
ihlaslı değil. İhlaslı ama, akıbetini düşünmez.