İdarecinin gayesi, müessesenin hedefini gerçekleştirecek bir atmosfer
hazırlamak olmalıdır.
Bir idareci, elemanları etkileyerek motive edebilmeli; işlere yön verebilmeli,
bir işin daha iyi yapılmasını sağlayacak tekliflere daima açık olmalı, eski
metotlardan daha tesirli olabilecek yeni yollar aramalıdır.
Bir idareci için gereken özelliklerden bazıları:
1- Düşünebilme kabiliyeti olmalıdır.
2- Fikrini rahat ifade edebilmelidir. Düşüncede kalan, söylenmeyen en güzel
fikrin kıymeti yoktur.
3- Elemanlarını gerektiği gibi yönetmek için kendi alanında kâfi teknik
bilgiye sahip olmalıdır.
4- Dinamik olmalı, pasif olmamalıdır. Yeniliklere uyabilmeli ve önemli işler
yapabilmelidir.
5- Dürüst olmalıdır. Elemanlarının ve diğer insanların itimatlarını
kazanması şarttır.
6- Ruhi yönden de istikrarlı olmalıdır. Şahsi problemini işlerinin dışında
tutabilmeli.
7- Beşeri ilişkiler konusunda kabiliyeti olmalıdır.
8- Organizasyon, yani işleri çekip çevirebilmeli.
9- İnsanları sevebilmelidir. Sevgi olmadan bir işi yapmak çok zordur.
Elemanlar arasında sevgi varsa başarı olur. Eshab-ı kiramın başarısının sebebi,
birbirlerini sevmeleri idi.
10- Kolayca haberleşme imkanı olmalıdır.
11- Seziş ve anlayış kabiliyeti olmalı, elemanların gerçek ihtiyaçlarını
görebilmeli ve ihtiyaçlara cevap verebilecek bir kişiliğe sahip olmalıdır.
12- Önce kendini tanımalıdır. Kişi, kendisini olduğu gibi kabullenebilirse,
birçok problemi çözer. Kendisini olduğu gibi kabullenmiş kimsenin, başkalarından
beklediği takdir ve onlar tarafından kabul edilme hususundaki özlemi de önemli
ölçüde azalır. Kendisini olduğu gibi kabul edememiş bir kimse de, hep takdir
kazanabilme çabası içinde olur.
13- Zekalı, hoşgörülü olmalı.
14- Olaylara objektif bakabilmeli, ikna kabiliyeti olmalı, karar verirken
hislerine mağlup olmamalı, aklı hakim kılmalı, adilane karar vermeli, farklı
muamele etmemelidir. Verdiği karar açık ve kolay anlaşılmalı.
15- Şirkete bağlı olmalıdır. Şirket bir aile sayılır.
O halde, iş yerini sadece gelir sağlayan bir kaynak olarak görmemelidir.
Şirketin menfaatini kendi menfaatinden önce düşünmeli.
16- Merhametli olmalı, affetmesini bilmelidir.
17- Her iki tarafı dinlemeden karar vermemelidir.
18- Sabit fikirli olmamalıdır.
19- Tenkit etmemeli, kızmamalı, sabırlı ve soğukkanlı olmalıdır.
20- Herkese karşı saygılı olmalı ve iyi davranmalı.
21- Elemanlarla laubali olmamalı, ciddi olmalıdır.
22- Kendisini üstün görmemeli, kibirlenmemeli.
23- Kısa ve net konuşmalı, işi sürüncemeye bırakmamalıdır.
24- İşine hakim olmalı, kâr ve zararın nereden geldiğini bilmeli.
25- Kendisine düşünecek zaman ayırmalıdır.
26- Vaat etmemeli, vaat edilmişse, mutlaka yerine getirmeli.
27- Verdiği işin neticesini istemeli ve almalıdır.
28- Özür dileyenin özrünü makulse, kabul etmeli.
29- Kendisini dili ve hali ile sevdirmesini bilmelidir. Güler yüzlü ve tatlı
dilli olmalı.
30- Hıyanete meydan vermemeli, haini affetmemeli.
31- Elemanlara suizan etmemeli, hüsn-i zan etmeli ve geniş ihtimallerle
düşünebilmelidir.
32- Öyle davranmalı ki, eleman ceketini nefretinden değil, sevgisinden
iliklemeli.
33- Eleman, odasına rahatça girebilmeli, yanına gelmekten çekinmemelidir.
34- Başarılarını her zaman Allahü teâlâdan, hezimetlerini günahlarından
bilmelidir.
35- Elemanları kusur işleyince, kabahati kendinde aramalı ve; (Ben iyi
olsaydım, onlar hata etmezdi) demelidir. İdareci kızmaz, gücenmez, güler yüzlü,
tatlı dilli, sabırlı olur. Affedici ve en çok çalışan olmalıdır.
Elemanların yiyip içmesinde zerre menfaati olmamalıdır. Onların Cehenneme
gitmesine sebep olmamalıdır. Her konuşması Ehl-i sünnet âlimlerinin
kitaplarından olmalıdır. Bu zamanda, meşhur olmamak, göze batmamak, fitneye
sebep olmamak gerekir.