Bir tüccar sahrada bir yerden bir yere giderken, içinde 800 altın olan, altın
torbası heybeden düşer kaybolur. Aramalara rağmen bulamaz. Şu özellikte torba
kaybolmuştur, bulup getirene 100 altın hediye vereceğim diye ilan eder.
Salih bir genç bu torbayı bulur. Özel dikilmiş torbayı hiç açmadan tüccara
götürür verir ve 100 altın hediyesini bekler. Tüccar kendi elleriyle diktiği
torbanın hiç açılmadığını görür, kendi elleriyle dikişleri çözer ve içindeki
altınları saymaya başlar. Tam tamına 800 altın, yani kaybettiği gibi tam
olduğunu görür. Ama bu arada 100 altın hediyeyi vermemek için fesatlık düşünür,
gence der ki, tamam sen gidebilirsin. Genç, 100 altın hediyemi versenize der.
Tüccar der ki, bu kesenin içinde 900 altın vardı, şimdi ise 800 altın var, yani
sen 100 altınını içinden zaten almışsın.
Genç, ben içinde altın olduğunu dahi bilmiyordum, hiç açmadan olduğu gibi size
getirdim dediyse de tüccar kabul etmez, sen 100 altını almışsın, daha başka şey
vermem der.
Genç, Kadı’ya gider olayı anlatır, kendisine hırsızlık ithamında bulunduğu için
davacı olduğunu söyler. Kadı, tüccarı söz konusu torbayla beraber yanına gelmesi
için çağırtır.
Tüccar gelir. Kadı’nın, olayı anlat demesi üzerine, gence yalan söylediği gibi,
Kadı’ya da yine aynı şekilde anlatır. Torba da önceden 900 altın bulunduğunu,
şimdi ise 800 altın olduğunu, dolayısıyla gencin içinden 100 altını almış
olduğunu söyler.
Kadı, tüccara, (Genç torbayı açılmamış şekilde mi sana getirdi? Senin diktiğin
şekilde mi dikili idi?) diye sorunca, tüccar, (Evet, özel dikmiştim, bu
orijinallik bozulmamıştı, kendi ellerimle açtım) der.
Bunun üzerine Kadı, kararını şöyle açıklar:
Gencin ve tüccarın beyanlarından, bulunan torbanın tüccarın kaybettiği torba
olmadığı, gencin bulduğu torbanın başkasına ait bir torba olduğu anlaşılmıştır.
Dolayısıyla torbanın içindeki 800 altınla gence iade edilmesine, ikinci bir
iddia sahibi çıkana kadar gençte kalmasına, böyle birisi çıkmazsa torbanın gence
verilmesine karar verilmiştir.
Tüccar kıpkırmızı olur ve (Kadı efendi, suçlu benim, olay gencin anlattığı
gibiydi, 100 altını vermemek için şeytana uyup bu fesatlığı yaptım, yalan
söyledim) der.
Tüccarın itirafı üzerine Kadı son kararını açıkladı:
Torbadaki 800 altının gence verilmesine karar verilmiştir. Bunun 100 altını vaat
edilen hediyedir. 700 altını da, kendisine yapılan iftira ve hırsızlık
ithamından dolayı tazminattır.
Torba salih gence teslim edilir. Fakat genç, ben hakkımdan vazgeçiyorum,
hediyemi alsam yeter der.